Kitap Hakkında
Çalışma, Vergi Usul Kanunu'nun 359. maddesinin (a) fıkrasının birinci bendinde düzenlenen "hesap ve muhasebe hileleri yapmak" hükmünün suç ve cezada kanunilik ilkesini karşılayıp karşılamadığı temelinde suçun kapsamı, özellikleri, unsurları ve sonuçlarının doktrin, içtihat ve mevzuat hükümleri ışığında incelenmesini konu edinmektedir.
Muhasebe hilesi, geniş anlamda, işletmelerde meydana gelen değer hareketlerinin belgelendirilmesinden faaliyet sonuçlarının raporlanmasına kadar olan süreçte işlemlerin gerçeği yansıtmayacak şekilde değiştirilmesidir. Bu itibarla, muhasebe hilesi, muhasebe, denetim, ticaret hukuku gibi farklı disiplinlerin inceleme alanlarına giren genel bir kavramdır. Ayrıca, vergi kaçakçılığı fiili olarak vergi hukuku doktrininde de önemli bir tartışma konusudur. Vergi hukukundaki tartışmalar, muhasebe hilesi kavramının tanımsız, torba suç, kaçakçılık suçlarının en geneli ve işlevsiz bir suç olup olmadığına yöneliktir. Bu tartışmaların kaynağı, kanun koyucunun maddede suçun kurucu unsurlarına yer vermemesi ve soyut tipe dair bir belirleme yapmamasıdır. Bu bakımdan, çalışmada farklı disiplinler açısından muhasebe hilesinin kapsamı, yöntemleri, sebepleri ve sonuçları karşılaştırmalı olarak ele alınmış; tümden gelim yöntemiyle vergi hukukundaki muhasebe hilesi suçunun içeriği tespit edilmeye çalışılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları.
Muhasebe Hilesi Suçu.
Suç ile Korunan Değer.
Suçunun Konusu ve Unsurları.
Suçun Özel Görünüş Biçimleri.
Cezaya Etki Eden Haller

İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
VERGİ MUHASEBESİ VE MUHASEBE HİLESİ
I. VERGİ MUHASEBE İLİŞKİSİ 21
II. MUHASEBEDE HATA KAVRAMI 23
A. Hata Kavramı 24
1. Genel Olarak 24
2. Borçlar Hukukunda Hata 25
3. Ceza Hukukunda Hata 27
4. Vergi Hukukunda Hata 29
B. Muhasebe Hatası Kavramı 31
1. Muhasebe Standartlarına Göre Hata 32
2. Sermaye Piyasası Hukukuna Göre Hata 33
C. Muhasebe Hatalarının Sınıflandırılması 33
1. Matematik Hataları 34
2. Kayıt Hataları 35
a. Rakam Hataları 35
b. Hesap Hataları 36
(1) Yanlış Hesaba Kayıt 36
(2) Borç/Alacak Tarafının Karıştırılması 36
c. Unutma ve Mükerrer Kayıt Hataları 37
d. Nakil Hataları 37
3. Bilançoyu Etkileyen Hatalar 38
a. Değerleme Hataları 39
b. Hesapların Birleştirilmesi 40
4. Gelir Tablosunu Etkileyen Hatalar 40
5. Telafi Edici Hatalar 41
6. Diğer Hatalar 41
D. Muhasebe Hatalarının Sebepleri 42
1. Bilgisizlik 42
2. Tecrübesizlik 43
3. İhmal ve Dikkatsizlik 43
III. MUHASEBEDE HİLE KAVRAMI 43
A. Hile Kavramı 44
1. Genel Olarak 44
a. Borçlar Hukukunda Hile 45
b. Ceza Hukukunda Hile 46
c. Türk Ticaret Hukukunda Hile 47
2. Hilenin Özellikleri 48
3. İşletmelerde Hile Türleri 48
a. Çalışan Hileleri 48
b. Satıcı Hileleri 49
c. Müşteri Hileleri 49
d. Yönetim Hileleri 50
e. Yatırım Hileleri 50
4. İşletmelerde Hilelerin Sebepleri 50
a. İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Sebepleri 51
(1) Vergi Kaçırmak 51
(2) Borçlanma Maliyetlerini Düşürmek 51
(3) Yatırımcıyı ve Finansal Piyasaları Etkilemek 52
b. İşletme Çalışanlarının Hileye Başvurma Sebepleri 52
(1) Baskı Unsuru 53
(2) Fırsat Unsuru 53
(3) Haklı Gösterme Unsuru 54
B. Muhasebede Hile 54
1. Muhasebe Hilesi Kavramı ve Özellikleri 55
2. Muhasebe Hilelerinin Sebepleri 58
3. Muhasebe Hilelerinin Sınıflandırılması 59
a. Kasdî Hatalar 61
b. Kayıt Dışı İşlemler 61
c. Zamanından Önce veya Sonra Kayıt 62
d. Uydurma Hesaplar 63
e. Belge Sahtekarlığı 64
f. Bilanço Oyunları 66
(1) Bilanço Maskelemesi 67
(2) Bilanço Makyajlama 67
4. Muhasebe Hilesine Benzer Kavramlar ve Muhasebe Hilesinden Farkı 68
a. Muhasebe Manipülasyonu 68
(1) Kâr Yönetimi 69
(2) Kârın İstikrarlı Hale Getirilmesi 69
(3) Büyük Temizlik Muhasebesi 70
(4) Yaratıcı Muhasebe Uygulamaları 70
(5) Agresif Muhasebe 71
(6) Finansal Hile 72
b. Varlıkların Kötüye Kullanımı 72
c. Yolsuzluk ve Ahlaki Olmayan Davranışlar 73
5. Kanuna Karşı Hile Müessesesi ve Muhasebe Hilesi 74
a. Muvazaa 76
(1) Muvazaa Kavramı 76
(2) Muvazaanın Unsurları 78
i. Görünürdeki İşlem 78
ii. Muvazaa Anlaşması 79
iii. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı 79
iv. Gizli İşlem 79
(3) Muvazaanın Türleri 80
i. Mutlak Muvazaa 80
ii. Nisbî Muvazaa 80
(4) Muvazaanın Sonuçları 81
b. Peçeleme 82
(1) Peçeleme Kavramı 84
(2) Peçelemenin Unsurları 86
(3) Peçelemenin Sonuçları 86
c. Muvazaa ile Peçeleme Müessesesinin Karşılaştırılması 87
d. Muhasebe Hilesinin Kanuna Karşı Hile ve Peçeleme Müesseseleri ile Karşılaştırılması 88
IV. MUHASEBEDE HATA VE HİLENİN AYIRT EDİLMESİ 90
V. MUHASEBE HİLESİNİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER 93
A. Sermaye Piyasası Kanunu’nda Muhasebe Hilesi 93
B. Türk Ticaret Kanunu’nda Muhasebe Hilesi 95
C. Vergi Usul Kanunu’nda Muhasebe Hilesi 97
İkinci Bölüm
MUHASEBE HİLELERİNİN VERGİ CEZA HUKUKUNDAKİ YERİ
I. VERGİ CEZA HUKUKUNDA MUHASEBE HİLESİ SUÇUNUN UNSURLARI 99
A. Vergi Ceza Hukukunun Genel Çerçevesi 100
1. Vergi Ceza Hukukunun Konusu ve Kapsamı 100
2. Hukuk Sisteminde Vergi Ceza Hukukunun Yeri 102
3. Vergi Ceza Hukuku Kapsamına Giren Kabahat ve Suçlar 104
a. Genel Olarak Kabahat, Suç Kavramı ve Unsurları 104
(1) Kabahat 104
(2) Suç 106
(3) Kabahat ve Suçların Unsurları 108
i. Kanuni Unsur 108
ii. Maddi Unsur 110
(a) Harekete Göre Kabahat veya Suçlar 111
(b) Neticelerine Göre Kabahat veya Suçlar 113
iii. Hukuka Aykırılık Unsuru 114
iv. Manevi Unsur 116
b. Vergi Kabahat ve Suçları 119
(1) Vergi Kabahatleri 122
i. Vergi Ziyaı Kabahati 124
ii. Usulsüzlük 126
(a) Usulsüzlük Kabahati 127
(b) Özel Usulsüzlük Kabahati 128
(2) Vergi Suçları 128
i. Kaçakçılık 130
ii. Vergi Mahremiyetini İhlal 131
iii. Mükellefin Özel İşini Yapma 132
B. Muhasebe Hilesi Suçunda Korunan Hukuki Değer 133
C. Muhasebe Hilesi Suçunun Suçun Unsurları Yönünden İncelenmesi 137
1. Muhasebe Hilesi Suçunun Konusu 138
a. Vergi Kanunları 139
b. Tutulan veya Düzenlenen ve Saklanma ve İbraz Mecburiyeti Bulunan Defterler ve Kayıtlar 140
(1) Defterler 141
i. Defter Tutma Yükümlülüğü 141
ii. Muhasebe Hilesi Suçunun Konusu Defterler 142
(2) Kayıtlar 144
(3) Saklama ve İbraz Mecburiyeti 145
2. Muhasebe Hilesi Suçunun Unsurları 147
a. Kanuni Unsuru 147
(1) 5432 Sayılı Vergi Usul Kanununda Muhasebe Hilesi 148
(2) 213 Sayılı Vergi Usul Kanununda Muhasebe Hilesi 149
(3) Muhasebe Hilesi Suçunun Hukukiliği ve Tanım Önerisi 151
b. Maddi Unsuru 162
(1) Hareket 163
i. Defter ve Kayıtlarda Hesap Hilesi 164
ii. Defter ve Kayıtlarda Muhasebe Hilesi 166
(2) Netice 173
(3) İlliyet Bağı 174
c. Hukuka Aykırılık Unsuru 175
(1) Kanun Hükmünü Yerine Getirme ve Amirin Emri 176
(2) Meşru Savunma ve Zorunluluk Hali 177
(3) Hakkın Kullanılması ve İlgilinin Rızası 178
d. Manevi Unsuru 178
(1) Kast 179
(2) Taksir 182
II. MUHASEBE HİLESİ SUÇUNUN MAĞDURU VE FAİLİ 183
A. Muhasebe Hilesi Suçunun Mağduru 183
B. Muhasebe Hilesi Suçunun Faili 184
1. Gerçek Kişilerde Suçun Faili 185
a. Muhasebe İşlerinde Personel Çalıştırılması Halinde Fail 185
b. İşlerin Vekaletname ile Yetkili Kılınan Kişilerce İdaresinde Fail 186
c. Küçük ve Kısıtlılarda Fail 187
d. Mükellefin Vefatı Halinde Fail 188
e. Adi Ortaklıklarda Fail 188
2. Tüzel Kişilerde Suçun Faili 189
Üçüncü Bölüm
MUHASEBE HİLESİ SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ VE SUÇUN SONUÇLARI
I. MUHASEBE HİLESİ SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 193
A. Teşebbüs 193
1. Suça Teşebbüs Kavramı 193
2. Muhasebe Hilesi Suçunda Teşebbüs 194
a. 4369 Sayılı Kanun Öncesi Suça Teşebbüs 194
b. 4369 Sayılı Kanun Sonrası Suça Teşebbüs 196
B. İştirak 197
1. Suça İştirak Kavramı 197
2. Muhasebe Hilesi Suçuna İştirak 198
a. Faillik 199
(1) Müşterek Faillik 199
(2) Dolaylı Faillik 200
b. Azmettirme 200
c. Yardım Etme 201
d. Muhasebe Hilesi Suçuna İştirakte Menfaat Kavramı ve Cezada İndirim 201
C. İçtima 204
1. Suçlarda İçtima 204
2. Muhasebe Hilesi Suçunun İçtimaı 204
a. Zincirleme Suç 205
(1) Birden Fazla İhlalin Bulunması 206
(2) Aynı Suçun İşlenmesi 207
(3) Suçun Değişik Zamanlara İşlenmesi 209
(4) Bir Suç İşleme Kararının Bulunması 211
b. Fikri İçtima 211
II. MUHASEBE HİLESİ SUÇUNDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 213
A. Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 213
1. Suçun Vergi İncelemesi Esnasında Tespiti Halinde Soruşturma Makamına Bildirimi 214
a. Vergi Müfettişlerince Suç Duyurusunda Bulunma 215
b. Vergi İncelemesine Yetkili Diğer Memurlarca Suç Duyurusunda Bulunma 216
c. Kovuşturma Şartı Olarak Mütalâa 217
(1) Mütalâanın Kapsamı 218
(2) Mütalâanın Yargılamaya Etkisi 220
d. Suçun Bildirilmemesinin Sonuçları 223
2. Soruşturma Makamının Suçtan Sair Suretle Haberdar Olması 225
3. Soruşturulan/Kovuşturulan Kişi Dışındakiler İçin Mütalâa 228
B. Cezalandırmada Görevli ve Yetkili Mahkeme 228
1. Görevli Mahkeme 228
2. Yetkili Mahkeme 230
C. Ceza Mahkemesi ve Vergi Cezalarını Uygulayacak Makam ve Mercilerin Kararlarının Birbirine Etkisi 230
1. Ceza Mahkemesi ile Vergi İdaresi Kararlarının Birbirine Etkisi 231
2. Anayasa Mahkemesinin 4.11.2021 Tarihli İptal Kararı Sonrasında Ceza Mahkemesi İle Vergi Mahkemesi
Kararlarının Etkileşimi 233
D. Muhasebe Hilesi Suçunun Cezası ve Cezaya Etki Eden Haller 236
1. Muhasebe Hilesi Suçunun Cezası 236
a. Hapis Cezası 238
b. İdari Para Cezası 239
c. “Non Bis İn İdem“ İlkesi 240
2. Cezaya Etki Eden Haller 245
a. İzaha Davet 245
b. Pişmanlık ve Islah 247
(1) Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı 247
(2) Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Şartları 250
i. Kendiliğinden Haber Verme 250
ii. Beyanda Bulunma 251
iii. Verginin Pişmanlık Zammı ile Ödenmesi 252
(3) Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Muhasebe Hilesi Suçu Bakımından Sonuçları 252
c. Kanun Yolundan Vazgeçme 253
(1) Vergi Yargısında Kanun Yolları 255
(2) Kanun Yolundan Vazgeçmenin Şartları 256
i. Vergi ve/veya Ceza İhbarnamesine Karşı Dava Açılması 256
ii. Davanın Süresinde Açılması 256
iii. Kararlarda Kanun Yolunun Açık Olması 256
iv. Kanun Yolundan Vazgeçme Talebinde Bulunulması 257
(3) Kanun Yolundan Vazgeçmenin Sonuçları 257
d. Ölüm 258
e. Uzlaşma 259
(1) Uzlaşma Müessesesinin Kapsamı 260
(2) Uzlaşmanın Sonuçları 262
i. Uzlaşmanın Sağlanması Halinde 262
ii. Uzlaşmanın Vaki Olmaması Halinde 263
iii. Uzlaşmanın Temin Edilememesi Halinde 264
(3) Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 264
(4) Muhasebe Hilesi Suçunda Uzlaşma ve Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 266
f. Cezalarda İndirim 267
(1) Vergi Cezalarında İndirim 267
i. Kapsamı 268
ii. Şartları 269
iii. İndirim Oranı 270
(2) Hapis Cezalarında İndirim 270
i. Etkin Pişmanlık Müessesesinin Kapsamı 272
ii. Etkin Pişmanlık Müessesesinde Cezalarda İndirim Şartları ve Sonuçları 274
g. Zamanaşımı 275
(1) Dava Zamanaşımı 276
(2) Ceza Zamanaşımı 278
III. MUHASEBE HİLESİNE BAŞVURUNUN VERGİSEL SONUÇLARI 279
IV. MUHASEBE HİLESİNE BAŞVURUNUN VERGİ SORUMLULARI AÇISINDAN SONUÇLARI 281
A. Meslek Mensuplarının Mali Sorumlulukları 282
1. Meslek Mensuplarının 3568 Sayılı Kanun’dan Kaynaklı Mali Sorumlulukları 283
2. Meslek Mensuplarının Vergi Usul Kanunu Uyarınca Mali Sorumlulukları 284
3. Müşterek ve Müteselsil Mali Sorumluluğun Tespiti 286
B. Meslek Mensuplarının Cezai Sorumlulukları 288
Sonuç 291
Kaynakça 303
Kavram Dizini 327

Barkod

: 9789750294303

Yayınevi

: Seçkin Yayıncılık

---

ISBN

: 9789750294303

Dili

: Türkçe

---

Basım Yeri

: Ankara

Baskı Sayısı

: 1. Baskı

---

Diğer

: