Kitabın İçindekileri
Önsöz 7
Özgeçmiş 9
Kısaltmalar 49
Giriş 51
Birinci Bölüm
KATMA DEĞER VERGİSİNİN TANIMI VE TARİHÇESİ
A. KATMA DEĞER VERGİSİ HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR 53
1. Genel Olarak Tüketim Vergileri ve KDV 53
1.1. Tüketim Vergileri 53
1.2. Yayılı Muamele Vergileri53
1.3. Toplu Muamele Vergileri54
2. Katma Değer Vergisinin Tarihçesi ve Gerekçesi 55
2.1. Tarihi Gelişim 55
2.2. Türkiye’de Katma Değer Vergisi Sistemine Geçişi Zorunlu Kılan Nedenler 56
2.2.1. Kısa Tarihçe 56
2.2.2. Katma Değer Vergisine Geçilmesini Gerekli Kılan Nedenler 57
B. KATMA DEĞER VERGİSİNİN ÖZELLİKLERİ VE BÜTÇE GELİRLERİ İÇERİSİNDEKİ YERİ 60
1. Katma Değer Vergisinin Özellikleri 60
İkinci Bölüm
MÜKELLEFİYET
A. VERGİNİN KONUSU 65
1. İşlemlerin Türkiye’de Yapılması, Teslim ve Hizmet Kavramları 65
1.1. Genel Açıklama 65
1.2. İşlem Kavramı 66
1.3. İşlemlerin Türkiye’de Yapılması 68
1.3.1. Genel Açıklama 68
1.3.2. Mal Teslimlerinin Türkiye’de Yapılması 69
1.3.3. Hizmetin Türkiye’de Yapılması 71
1.3.4. Uluslararası Taşıma İşleri 76
1.4. Teslim 77
1.4.1. Genel Açıklama 77
1.4.2. Malların Teslimi 77
1.4.2.1. Mal Kavramı ve Teslimi 77
1.4.2.2. Malların Alıcılara veya Onların Gösterdiği Kişiye Gönderilmesi 78
1.4.3. Zincirleme Akitlerde Teslim 80
1.4.4. Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma vb Dağıtımlarda Teslim 80
1.4.5. Kap ve Ambalajlı Olarak Mal Teslimi 81
1.4.5.1. Ambalajlı Malların Teslimi 81
1.4.5.2. Kap ve Ambalajların Geri Verilmelerinin Mutat Olduğu Hallerde Teslim 81
1.4.6. Döküntü ve Tali Maddelerde Teslim 82
1.4.7. Trampa 82
1.5. Teslim Sayılan Haller 83
1.5.1. Genel Açıklama 83
1.5.2. Teslim Konusu Malların Vergiye Tabi Amaçlar Dışında İşletmeden Çekilmesi 84
1.5.3. Teslim Konusu Malların İşletme Faaliyetlerinde Kullanılması 85
1.5.4. Üretilen Malların, Teslimi Vergiden İstisna Edilen Mallar İçin Kullanılması 86
1.5.5. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Yapılan Satışlar 86
1.6. Hizmet 87
1.6.1. Genel Açıklama 87
1.6.2. Hizmet Karşılığının Mal Teslimi Ya da Farklı Bir Hizmet İfası Olması 88
1.7. Hizmet Sayılan Haller 88
2. Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler 89
2.1. Ticari, Sınaî, Zirai Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler 89
2.1.1. Genel Açıklama 89
2.1.2. Ticari ve Sınai Faaliyetler 90
2.1.2.1. Genel Olarak Ticari ve Sınai Faaliyetler 90
2.1.2.2. Ticari Faaliyetin Unsurları 92
2.1.2.3. Tüccarlarda İşe Başlamanın Belirtileri 94
2.1.2.4. Faaliyetlerin Devamlılığı 95
2.1.2.5. Ticari Faaliyet – Serbest Meslek Faaliyeti Ayrımı 95
2.1.3. Zirai Faaliyetler 96
2.1.3.1. Genel Olarak Zirai Faaliyetler 96
2.1.3.2. Zirai Faaliyet – Diğer Faaliyetler Ayrımı 97
2.1.4. Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler 98
2.1.4.1. Genel Olarak Serbest Meslek Faaliyetleri 98
2.1.4.2. Serbest Meslek Erbabında İşe başlamanın Belirtileri 100
2.1.4.3. Serbest Meslek Faaliyeti – Diğer Faaliyetler Ayrımı 100
2.2. İthalat 101
2.2.1. Genel Olarak İthalat 101
2.2.2. Mal İthalatı 102
2.2.3. Hizmet İthalatı 102
2.3. Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler 104
2.3.1. Posta, Telefon, Telgraf, Teleks ve Bunlara İlişkin Hizmetler İle Radyo ve Televizyon Hizmetleri 104
2.3.2. Spor–Toto, Piyango (Milli Piyango Dâhil), At Yarışları ve Bunlara Benzer Diğer Müşterek Bahis ve Talih Oyunlarının Tertiplenmesi ve Oynanması 105
2.3.3. Profesyonel Sanatçıların Yer Aldığı Gösteriler ve Konserler İle Profesyonel Sporcuların Katıldığı Sportif Faaliyetler, Maçlar, Yarışlar ve Yarışmalar Tertiplenmesi ve Gösterilmesi 105
2.3.4. Müzayede Mahallinde Yapılan Satışlar 107
2.3.4.1. Genel Olarak 107
2.3.4.2. Müzayede Kavramı 108
2.3.4.3. Müzayede Mahalli Kavramı 110
2.3.4.4. Devlet İhale Kanunu Kapsamındaki Satışlar 111
2.3.4.5. Online Müzayedeler 112
2.3.4.6. Müzayede Yoluyla Yapılan Taşınmaz Satışları 114
2.3.4.7. İcra Dairelerinde Yapılan Satışlar 116
2.3.4.7.1. Verginin Mükellefi 116
2.3.4.7.2. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 116
2.3.4.7.3. Aylık Bildirim 117
2.3.4.8. İşlemin Gerçekleşmemesi 117
2.3.4.9. Gümrük Depolarında Yapılan Satışlar 117
2.3.4.10. Ürün Senetlerinin, Ürünü Depodan Çekecek Olanlara Teslimi 117
2.3.5. Boru Hattı ile Ham Petrol, Gaz ve Bunların Ürünlerinin Taşınması 119
2.3.6. GVK 70‘inci Maddesinde Belirtilen Mal ve Hakların Kiralanması İşlemleri 119
2.3.6.1. Genel Açıklama 119
2.3.6.2. Kiralamaya Konu Mal ve Haklar 120
2.3.6.3. Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Kiralama İşlemleri 121
2.3.6.4. Konu Hakkında Düzenlenen İstisnalar 122
2.3.7. Kamu Kurum ve Kuruluşları, Dernek ve Vakıflar İle Mesleki Kuruluşların Teslim ve Hizmetleri 123
2.3.7.1. Genel Açıklama 123
2.3.7.2. İktisadi İşletme Kavramı 124
2.3.7.3. Genel Bütçeli İdareler 130
2.3.7.4. Belediyeler 131
2.3.7.5. Dernek ve Vakıflar 133
2.3.7.6. Üniversiteler 135
2.3.7.7. Mesleki Kuruluşların İşlemleri 135
2.3.7.8. Kamu Kuruluşlarınca Personele Sağlanan Hizmetler 136
2.3.8. İsteğe Bağlı Mükellefiyet Tesisi 137
B. VERGİNİN KONUSU İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ HUSUSLAR 139
1. Nakil Vasıtalarının Satışı 139
2. Avukatlık Ücretleri 139
3. Personele Sağlanan Menfaatler 140
4. Adi Ortaklıklarda Vergileme 141
5. Arsa Karşılığı İnşaat İşleri 143
5.1. Arsa Sahibi Tarafından Müteahhide Arsa Payı Teslimi 143
5.2. Müteahhit Tarafından Arsa Sahibine Konut veya İşyeri Teslimi 145
5.3. Hasılat Paylaşımı Sözleşmesine Dayanan İnşaat İşleri 148
6. Promosyon Ürünleri, Numune ve Eşantiyonlar 150
6.1. Promosyon Ürünleri 150
6.2. Eşantiyon veya Numune Mallar Verilmesi 151
7. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamındaki Satışlar 152
7.1. Satılan Malın İade Edilmesi, Başka Bir Mal İle Değiştirilmesi, Ödenen Bedelin İade Edilmesi, Değer Kaybının Bedelden İndirilmesi 152
7.2. Taksitli Satışlar 153
7.3. Kapıdan Satışlar 153
7.4. Mesafeli Sözleşmeler 155
7.5. Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmeleri 156
8. Profesyonel Futbol Faaliyetleri 156
8.1. Spor Kulüpleri 156
8.2. Türkiye Futbol Federasyonu 158
8.3. Spor Genel Müdürlüğü 159
8.4. Defter Tutma ve Belge Düzenleme 159
8.5. İndirim 159
9. Çeşitli Hasılat ve Gelirler 160
9.1. Tazminatlar 160
9.1.1. Genel Olarak 160
9.1.2. Sigorta Tazminatları 161
9.1.3. Diğer Tazminatlar 162
9.2. Depozito ve Teminatlar 162
9.3. Avans ve Kaporalar 163
9.4. Aidatlar 163
9.5. Sübvansiyonlar 165
10. Masraf Aktarımında KDV 166
10.1. Genel Olarak 166
10.2. Grup Şirketleri Arasındaki Finansman Temini Vb Masrafların Aktarımı 168
10.3. Diğer Masraf Aktarımları 169
11. Para ve Sermaye Hareketleri 171
11.1. Ayni Sermaye Koyma İşlemleri 171
11.2. Birleşme, Devir ve Tür Değiştirme İşlemleri 172
11.2.1. Birleşme İşlemleri 172
11.2.2. Devir İşlemleri 173
11.2.3. Tür Değiştirme İşlemleri 173
11.3. Finansal Kiralama ve Faktoring İşlemleri 174
11.3.1. Finansal Kiralama İşlemleri 174
11.3.2. Faktoring İşlemleri 176
11.4. Finansman Temini Hizmetleri 176
11.4.1. Genel Olarak 176
11.4.2. Grup Firmalarına Ya da Ortaklara Verilen Finansman Hizmetleri 177
11.4.3. İlişkili Olmayan Kişilere Verilen Finansman Hizmetleri 179
11.4.4. Yurtdışına Verilen Ya da Yurtdışından Alınan Finansman Hizmetleri 181
11.4.5. Ticari Alacaklarda Faiz 181
11.4.6. Temerrüt Faizi 182
11.4.7. Hatır Senetleri 183
11.4.8. Örtülü Sermaye Uygulaması ve KDV 183
11.4.8.1. Genel Olarak 183
11.4.8.2. Örtülü Sermaye Üzerinden Hesaplanan veya Ödenen Faiz ve Benzeri Giderler 185
11.4.8.3. Örtülü Sermaye Üzerinden Hesaplanan veya Ödenen Kur Farkları 189
11.4.9. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve KDV 189
11.4.9.1. Genel Olarak 189
11.4.9.2. Matrah Tespiti 192
11.4.9.3. Hazine Zararı ve KDV 194
11.4.9.4. Örtülü Kazanç Dağıtımında İndirilecek Katma Değer Vergisi 195
11.5. Kar Payları, Tahvil ve Mevduat Faizleri 196
12. Diğer İşlemler 197
12.1. Dâhili İşlemler 197
12.2. Garanti Kapsamındaki Teslim ve Hizmetler 197
12.2.1. Genel Olarak 197
12.2.2. Satıcı Firmalar Tarafından Verilen Garanti Hizmetleri 198
12.2.3. Anlaşmalı Servisler Aracılığıyla Verilen Garanti Hizmetleri 199
12.3. Hediye Çekleri 199
12.3.1. Genel Olarak 199
12.3.2. Bedel Karşılığı Satılan Hediye Çekleri 200
12.3.3. Bedel Karşılığında Satılmayan Çekler 201
12.4. İlaç Bedelleri 202
12.5. Taşımacılık İşleri 202
12.5.1. Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı 202
12.5.2. Uluslararası Taşımacılık 203
12.5.3. Yurt Dışına Düzenlenen Turlar 204
12.6. Kooperatifler 205
12.6.1. Genel Olarak 205
12.6.2. Kooperatiflerce Gider Karşılığı Alınan Tutarlar 206
12.7. Kamulaştırma İşlemleri 206
12.8. Devre Mülk ve Devre Tatil İşlemleri 207
12.8.1. Devre Mülk İşlemleri 207
12.8.2. Devre Tatil İşlemleri 209
12.9. Yap–İşlet–Devret Modeli Çerçevesinde Kurulan, Belirli Bir Süre İşletilen Tesislerin İşletme Süresi Sonunda İlgili Kuruma Devrinde KDV 211
12.10. Trafo Devirleri 213
12.11. Banka Promosyon Ödemeleri 213
12.12. Serbest Bölgeler ve KDV 214
12.12.1. Genel Olarak Serbest Bölgeler 214
12.12.2. Serbest Bölge Sayılan Yerler 215
12.12.3. Türkiye’den Serbest Bölgeye Mal Teslimi 216
12.12.4. Türkiye’den Serbest Bölgeye Hizmet Verilmesi 217
12.12.5. Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Mükelleften Hizmet Alınması 217
12.12.6. Serbest Bölge Rejimi Kapsamında Olan Mallar 217
12.12.7. Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Mükellefin Yurtdışından Hizmet Alması 218
12.13. Gayri Maddi Haklar 219
12.13.1. Gayri Maddi Hakların Tanımı 219
12.13.2. Gayri Maddi Haklar ve KDV 220
12.14. Reklamasyon Bedelleri 220
C. MÜKELLEF VE VERGİ SORUMLUSU 223
1. Mükellef 223
1.1. Genel Olarak 223
1.2. Mal Teslimi ve Hizmet İfalarında Mükellef 224
1.3. İthalatta Mükellef 224
1.4. Taşımacılıkta Mükellef 225
1.5. Müzayede Mahalinde Yapılan Satışlarda Mükellef 225
1.6. Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetlerde Mükellef 225
1.6.1. Posta ve Telefon Hizmetleri ile Radyo ve Televizyon Hizmetleri 225
1.6.2. Şans ve Talih Oyunu Tertiplenmesi 225
1.6.3. Konser, Maç ve Yarışmalar Tertiplenmesinde Mükellef 226
1.6.4. Kiralama İşlemlerinde Mükellef 226
1.6.5. İsteğe Bağlı Mükellefiyet 226
1.7. Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi 226
1.8. Fazla veya Yersiz Uygulanan Vergi 227
1.8.1. Fazla veya Yersiz Vergi Uygulayanlar 227
1.8.2. Fazla veya Yersiz Hesaplanan ve Hazineye Ödenen Verginin İadesi 228
1.8.3. ÖTV Uygulanan Mallarda Fazla veya Yersiz Ödenen Vergilerin İadesi 230
2. Vergi Sorumlusu 231
2.1. KDV’de Tevkifat Uygulaması 231
2.1.1. Genel Olarak KDV Tevkifatı 231
2.1.2. Vergi Sorumlusu Tutulabilecek Kişiler 233
2.1.3. KDV Tevkifatının Niteliği 234
2.1.4. Belgesiz Mal Bulunduranların Sorumluluğu 234
2.1.5. Lisanslı Depo İşleticilerinin Sorumluluğu 236
2.1.6. KDV Tevkifatının Beyanı 238
2.1.6.1. Genel Olarak 238
2.1.6.2. Kamu Kurumlarında KDV Tevkifatının Beyanı 239
2.1.7. KDV Tevkifatında İndirim 240
2.1.7.1. Genel Olarak 240
2.1.7.2. İkmalen ve Re’sen Yapılacak Tarhiyatların İndirimi 242
2.1.8. Tevkifat Kapsamındaki İşlemlerin Yansıtılması 243
2.2. Tam Tevkifat Uygulaması 245
2.2.1. Genel Olarak 245
2.2.2. İkametgâhı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler 246
2.2.2.1. İkametgâhı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan Hizmetler 246
2.2.2.2. İkametgâhı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan Mal Teslimleri 248
2.2.2.3. Katma Değer Vergisi Mükellefi Olmayan Gerçek Kişilere Elektronik Ortamda Sunulan Hizmetler 249
2.2.2.3.1. Elektronik Hizmet Sunucularının KDV Mükellefiyeti 250
2.2.2.3.2. Verginin Hesaplanması 251
2.2.2.3.3. Beyan ve Ödeme 251
2.2.3. Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler 252
2.2.3.1. Genel Olarak 252
2.2.3.2. Sorumluluğun Şartları 253
2.2.4. Kiralama İşlemleri 256
2.2.5. Reklâm Verme İşlemleri 259
2.2.6. İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulaması 260
2.3. Kısmi Tevkifat Uygulaması 261
2.3.1. Kısmi Tevkifatın Mahiyeti 261
2.3.2. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar 262
2.3.2.1. Genel Olarak 262
2.3.2.2. Belirlenmiş Alıcıların Birbirlerine Karşı Yaptıkları Teslim ve Hizmetler 264
2.3.2.3. KDV Mükellefiyeti Bulunmayanların Durumu 265
2.3.2.4. Belediyelerin Durumu 265
2.3.3. Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler 266
2.3.3.1. Genel Açıklama 266
2.3.3.2. Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik–Mimarlık ve Etüt–Proje Hizmetleri 267
2.3.3.2.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 267
2.3.3.2.2. Kapsam 267
2.3.3.2.3. KDV Tevkifatının Zamanı 270
2.3.3.3. Etüt, Plan–Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler 271
2.3.3.3.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 271
2.3.3.3.2. Kapsam 271
2.3.3.4. Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri 273
2.3.3.4.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 273
2.3.3.4.2. Kapsam 273
2.3.3.5. Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri 275
2.3.3.5.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 275
2.3.3.5.2. Kapsam 275
2.3.3.6. İşgücü Temin Hizmetleri 276
2.3.3.6.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 276
2.3.3.6.2. Kapsam 277
2.3.3.7. Yapı Denetim Hizmetleri 283
2.3.3.7.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 283
2.3.3.7.2. Kapsam 283
2.3.3.8. Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri 284
2.3.3.8.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 284
2.3.3.8.2. Kapsam 284
2.3.3.8.3. Fason İşlerle İlgili Aracılık Hizmetleri 285
2.3.3.9. Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma / Götürme Hizmetleri 286
2.3.3.9.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 286
2.3.3.9.2. Kapsam 286
2.3.3.10. Spor Kulüplerinin Yayın, Reklâm ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemleri 286
2.3.3.10.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 286
2.3.3.10.2. Kapsam 287
2.3.3.11. Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri 288
2.3.3.11.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 288
2.3.3.11.2. Kapsam 289
2.3.3.12. Taşımacılık Hizmetleri 291
2.3.3.12.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 291
2.3.3.12.2. Kapsam 291
2.3.3.13. Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri 293
2.3.3.13.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 293
2.3.3.13.2. Kapsam 293
2.3.3.14. Diğer Hizmetler 295
2.3.3.14.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 295
2.3.3.14.2. Kapsam 296
2.3.3.14.3. Orman Kooperatifleri Tarafından Orman İşletme Müdürlüklerine Verilen Hizmetler 296
2.3.3.14.4. Basın İlan Hizmetleri 297
2.3.3.15. Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Yaptırılan Sağlık Tesislerine İlişkin İşletme Döneminde Sunulan Hizmetlerde Tevkifat Uygulaması 297
2.3.3.16. Ticari Reklam Hizmetleri 298
2.3.4. Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler 299
2.3.4.1. Genel Açıklama 299
2.3.4.2. Külçe Metal Teslimleri 299
2.3.4.2.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 299
2.3.4.2.2. Kapsam 300
2.3.4.2.3. Hurda Metalden Elde Edilen Külçelerin Tesliminde Tevkifat 300
2.3.4.3. Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünlerinin Teslimi 301
2.3.4.3.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 301
2.3.4.3.2. Kapsam 302
2.3.4.4. Hurda ve Atık Teslimi 304
2.3.4.4.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 304
2.3.4.4.2. Kapsam 304
2.3.4.5. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt, Cam Hurda ve Atıkları ile Konfeksiyon Kırpıntılarından Elde Edilen Hammadde Teslimi 306
2.3.4.5.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 306
2.3.4.5.2. Kapsam 306
2.3.4.6. Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri 306
2.3.4.6.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 306
2.3.4.6.2. Kapsam 306
2.3.4.7. Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi 307
2.3.4.7.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 307
2.3.4.7.2. Kapsam 307
2.3.4.8. Diğer Teslimler 308
2.3.4.9. Demir–Çelik Ürünlerinin Teslimi 309
2.3.4.9.1. Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı 309
2.3.4.9.2. Kapsam 309
2.3.5. Tevkifat Uygulamasıyla İlgili Ortak Hususlar 310
2.3.5.1. Tevkifat Uygulamasında Sınır 310
2.3.5.2. Belge Düzeni 311
2.3.5.3. Beyannamenin Düzenlenmesi 312
2.3.5.3.1. Alıcıların Beyanı 312
2.3.5.3.2. Satıcıların Beyanı 313
2.4. Düzeltme İşlemleri 314
2.4.1. Mal İadeleri 314
2.4.2. Matrahta Değişiklik 316
2.4.3. Fazla veya Yersiz Tevkif Edilen Vergilerin İadesi 317
2.5. Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV İadesi 319
2.5.1. Genel Açıklamalar 319
2.5.2. İade Uygulaması 321
2.5.2.1. Mahsuben İade Talepleri 321
2.5.2.2. Nakden İade Talepleri 325
2.5.3. İade Uygulaması ile İlgili Diğer Hususlar 326
2.5.4. İadeye ilişkin Örnekler 328
2.6. Bildirim Zorunluluğu ve Müteselsil Sorumluluk 331
2.6.1. Bildirim Zorunluluğu 331
2.6.2. Müteselsil Sorumluluk 331
Ç. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 332
1. Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi 332
1.1. Yasal Düzenleme 332
1.2. Vergiyi Doğuran Olayın Tanımı ve Mahiyeti 333
1.3. Mal Teslimi ve Hizmet İfası Hallerinde Vergiyi Doğuran Olay 333
1.4. Malın Tesliminden veya Hizmetin Yapılmasından Önce Fatura veya Benzeri Belgeler Verilmesi 334
1.4.1. Genel Açıklama 334
1.4.2. Mal Teslimi İle Hizmet İfasından Evvel Fatura Düzenlenmesinin Hukuki Boyutu 335
1.5. Kısım Kısım Mal Teslimi veya Hizmet Yapılması Mutad Olan veya Bu Hususlarda Mutabık Kalınan Haller 337
1.6. Komisyoncular Vasıtasıyla veya Konsinyasyon Suretiyle Yapılan Satışlar 338
1.7. Malın Alıcıya veya Onun Adına Hareket Edenlere Gönderilmesi 338
1.8. Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma ve Benzeri Enerji Dağıtım veya Kullanımlarında 339
1.9. İthalatta Vergiyi Doğuran Olay 339
1.10. 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa Göre Düzenlenen Ürün Senetlerinin Temsil Ettiği Ürünlerin Depodan Çekilmesi 339
2. Vergiyi Doğuran Olaya İlişkin Özellikli Hususlar 340
2.1. Arsa Karşılığı İnşaat İşlerinde Vergiyi Doğuran Olay 340
2.2. İnşaat Taahhüt İşlerinde Vergiyi Doğuran Olay 341
2.3. Müteahhitlerin İnşaat Devam Ederken Yaptıkları Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 342
2.4. Birden Fazla Vergilendirme Dönemine Yayılan Hizmetlerde Vergiyi Doğuran Olay 343
2.5. Kiralama İşlemlerinde Vergiyi Doğuran Olay 344
2.5.1. Genel Açıklama 344
2.5.2. Ticari İşletmeye Dâhil Olmayan İktisadi Kıymetlerin Kiralanmasında KDV 345
2.5.3. Ticari İşletme Kapsamındaki Kiralamalarda KDV 347
2.6. Serbest Meslek İşlerinde Vergiyi Doğuran Olay 348
2.7. Konaklama Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 352
2.8. Eğitim ve Kurs Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 353
2.8.1. Eğitim Hizmetlerinde 353
2.8.2. Kurs Hizmetlerinde 353
2.9. Mali Müşavirlik Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 354
2.10. Müşteri Kabul Şartına Bağlı Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay 355
2.11. Finansman Temini Hizmetlerinde Vergiyi Doğuran Olay 355
2.12. Finansal Kiralama İşlemlerinde Vergiyi Doğuran Olay 356
Üçüncü Bölüm
İSTİSNALAR
A. GENEL OLARAK İSTİSNALAR 357
1. Genel Açıklama 357
2. Tam İstisna 358
3. Kısmi İstisna 359
B. İHRACAT İSTİSNASI 360
1. Mal İhracı 360
1.1. Yasal Düzenlemeler 360
1.2. İhracatın Tanımı ve İstisna Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar 362
1.2.1. İhracatın Tanımı 362
1.2.2. İstisnanın Kapsamı ve Şartları 363
1.2.2.1. Genel Açıklama 363
1.2.2.2. Yurt Dışındaki Müşteri Tabiri 364
1.2.2.3. Teslim Konusu Malların Dış Ülkeye Vasıl Olması 364
1.2.2.4. Serbest Bölgedeki Alıcılara Yapılacak Teslimler 364
1.2.2.5. Gümrüksüz Satış Mağazaları ve Depolarına Yapılan Teslimler 365
1.2.2.6. Yetkili Gümrük Antreposuna Yapılacak Teslimler 366
1.2.2.7. Teslim Konusu Malın İhracatı Öncesinde İşlem Görmesi 366
1.2.2.8. Yabancı Taşıma Araçlarına Yapılan Teslimler 367
1.2.2.9. İhracat Bedelinin Tahsili 367
1.2.3. İhracat İstisnasında Özellikli Hususlar 368
1.2.3.1. Yabancı Firmalara Türkiye’de Yapılan Teslimler 368
1.2.3.2. İhracat Bedelinin Döviz Olarak Tahsil Edilmesi 369
1.2.3.3. Vade Farkı ve Kur Farkları 369
1.2.3.4. İhraç Edilecek Malların Üretiminde Kullanılmak Üzere Yurt Dışındaki Müşteriler Tarafından İmal Ettirilen Model Kalıplar 369
1.2.4. Özellik Arz Eden İhracat Şekilleri 370
1.2.4.1. Yurt Dışı Fuar ve Sergilere Katılım 370
1.2.4.2. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Yapılan Teslimler 370
1.2.4.3. Posta, Kargo vb Yollarla Yurt Dışına Gönderilen Mallar 371
1.2.4.4. Konsinye İhracat 371
1.2.4.5. Transit Ticaret 372
1.2.4.6. Kredili İhracat 372
1.2.4.7. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat 372
1.2.4.8. Bedelsiz İhracat 373
1.2.4.9. İthal Edilmiş Malın İhracı 374
1.2.4.10. Sınır ve Kıyı Ticareti 375
1.2.5. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi ve Zayi Olması 375
1.2.5.1. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi 375
1.2.5.2. İhraç Edilen Malların Zayi Olması 377
1.3. İhracat İstisnasının Beyanı 378
1.3.1. Genel Açıklama 378
1.3.2. İstisnanın Tevsiki 379
1.4. İade 381
1.4.1. Genel Açıklama 381
1.4.2. Mahsuben İade 381
1.4.3. Nakden İade 381
1.4.4. İadeye İlişkin Örnekler 382
1.4.5. İmalatçılar Tarafından Yapılan Mal İhracında İhracat Bedeline Göre İade 383
1.4.5.1. Kapsam 383
1.4.5.2. İade 385
2. İhraç Edilen Mallara İlişkin Verilen Hizmetler 385
3. Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura İle Yapılan Satışlar (Bavul Ticareti) 386
3.1. Genel Açıklama 386
3.2. İstisna Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar 387
3.2.1. Bavul Ticari Kapsamında Satış Yapabilecekler 387
3.2.2. İstisnanın Şartları 387
3.3. İstisnanın Beyanı 389
3.4. İade 389
3.4.1. Mahsuben İade 389
3.4.2. Nakden İade 390
4. Hizmet İhracı 390
4.1. İstisnanın Kapsamı 390
4.1.1. Genel Açıklama 390
4.1.2. İstisnanın Şartları 391
4.1.2.1. Genel Açıklama 391
4.1.2.2. Hizmetin Yurt Dışındaki Bir Müşteri İçin Yapılması 391
4.1.2.3. Hizmetten Yurt Dışında Faydalanılması 391
4.1.3. İstisna Uygulamasına İlişkin Örnekler 392
4.2. İstisnanın Tevsiki ve Beyanı 398
4.3. İade 399
4.3.1. Mahsuben İade 399
4.3.2. Nakden İade 400
5. Roaming Hizmetleri 400
5.1. İstisnanın Kapsamı 400
5.2. İstisnanın Beyanı ve Tevsiki 401
5.2.1. İstisnanın Beyanı 401
5.2.2. İstisnanın Tevsiki 401
5.3. İade 401
5.3.1. Mahsuben İade 401
5.3.2. Nakden İade 401
6. Serbest Bölgelerdeki Müşteriler İçin Yapılan Fason Hizmetler 402
6.1. İstisnanın Kapsamı 402
6.2. İstisnanın Beyanı ve Tevsiki 403
6.2.1. İstisnanın Beyanı 403
6.2.2. İstisnanın Tevsiki 403
6.3. İade 404
6.3.1. Mahsuben İade 404
6.3.2. Nakden İade 404
7. Yolcu Beraberi Eşya (Türkiye’de İkamet Etmeyenlere KDV Hesaplanarak Yapılan Satışlar) 404
7.1. İstisnanın Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar 404
7.1.1. Genel Açıklama 404
7.1.2. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar 404
7.1.3. İstisna Kapsamında Satış Yapabilecek Satıcılar 405
7.1.4. İstisna Kapsamına Giren Mallar ve Satış Yapılabilecek Asgari Tutar 405
7.1.5. Satıcının Uygulayacağı Esaslar 406
7.1.6. Alıcının Uyacağı Esaslar 406
7.2. Verginin Alıcıya İade Edilmesi 407
7.2.1. İadenin Gümrükten Çıkarken Banka Şubesinden Alınması 407
7.2.2. İadenin Gümrük Çıkışından Sonra Alınması 407
7.2.3. Verginin Elden İadesi 407
7.2.4. İadenin Avans Olarak Ödenmesi 408
7.2.5. Yetki Belgesine Sahip Aracılar Tarafından İade 408
7.3. Aracı Firmalar ve Yetkilendirilmeleri 408
7.3.1. Yetki Belgesi İçin Aranacak Şartlar 408
7.3.2. Yetki Belgesinin Verilmesi
409
7.3.3. Belge Düzeni
410
7.3.4. Alıcıya İadenin Yapılması
412
7.4. Satıcının Yükümlülükleri
413
7.5. İstisnanın Beyanı ve Tevsiki
413
7.5.1. İstisnanın Beyanı
413
7.5.2. İstisnanın Tevsiki
414
7.6. İade
414
7.6.1. Mahsuben iade
414
7.6.2. Nakden İade
414
8. Türkiye’de İkamet Etmeyen Taşımacılar İle Fuar, Sergi, Panayır Katılımcılarına Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna
415
8.1. İstisnanın Kapsamı
415
8.2. İade
415
8.2.1. Genel Açıklama
415
8.2.2. İade Uygulaması
416
9. Yabancı Sinema Yapımcılarına Tanınan İstisna
417
9.1. İstisnanın Kapsamı
417
9.2. İade
417
10. İhraç Kaydıyla Teslimlerde Tecil–Terkin Uygulaması
418
10.1. Yasal Düzenleme
418
10.2. İstisnanın Kapsamı ve Belge Düzeni
420
10.2.1. İstisnanın Kapsamı
420
10.2.2. İstisna Uygulamasında Belge Düzeni
421
10.2.3. Tecil–Terkin Uygulamasında İhtiyarilik
422
10.3. İhraç Kayıtlı Teslimde Bulunabilecek Satıcılar
422
10.3.1. Tecil–Terkin Uygulamasından Yararlanacak Satıcılar
422
10.4. Tecil–Terkin Uygulanacak Teslimler ve Mallar
423
10.4.1. Tecil–Terkin Uygulanacak Teslimler
423
10.4.2. Tecil–Terkin Kapsamına Giren Mallar
424
10.4.2.1. Piyasadan Hazır Satın Alınan Malların Teslimi
424
10.4.2.2. Fason Olarak İmal Edilen Malların Teslimi
425
10.4.2.3. İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Malların İşleme Tabi Tutulması
425
10.4.2.4. İhraç Edilecek Malın Eklenti veya Ayrılmaz Parçaları ile Ambalaj Maddeleri veya Malzemelerinin Durumu
427
10.5. Tecil Edilecek Verginin Hesabı ve Terkini
428
10.5.1. Tecil Edilecek Verginin Hesaplanması
428
10.5.2. Tecil Edilen Verginin Terkini
430
10.6. İhracat İçin Ek Süre Verilmesi
431
10.7. İhracatın Gerçekleşmemesi Hali
432
10.7.1. Genel Olarak Yapılacak İşlemler
432
10.7.2. Ek Süre Talep Süresi İçerisinde Yapılacak İhracatların Durumu
433
10.7.3. İhracatçı Tarafından Rücu Yoluyla Ödenen Vergiler
433
10.8. Matrahta Meydana Gelecek Değişiklikler
434
10.8.1. İmalatçı Lehine Matrahta Meydana Gelen Değişiklik
434
10.8.2. İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişiklik
435
10.8.3. İhraç Edilen Mallarla İlgili Olarak Yurt Dışından Alınan Hizmetlerin İmalatçılara Aktarılması
436
10.9. İhraç Kaydıyla Teslim Edilerek İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi
436
10.10. Özellikli Hususlar
437
10.10.1. Bedelsiz İhracatta Tecil–Terkin Uygulaması
437
10.10.2. Tevkifat Kapsamındaki Malların İhraç Kayıtlı Teslimi
437
10.10.3. İhraç Kayıtlı Mal Teslim Alanların Giderleri
438
10.11. İhraç Kaydıyla Teslimin Beyanı
438
10.12. İade
441
10.12.1. Mahsuben İade
441
10.12.2. Nakden İade
441
11. Dahilde İşleme ve Geçici Kabul Rejimleri Kapsamında İhraç Edilecek Malların Üretiminde Kullanılan Girdilerin Temininde Tecil–Terkin Uygulaması
441
11.1. Kapsam
441
11.2. Uygulamadan Yararlanacak Mükellefler
443
11.3. Uygulama Kapsamında Teslimde Bulunabilecek Satıcılar
444
11.4. Uygulama Kapsamında Teslim Edilebilecek Mallar
445
11.4.1. Genel Açıklama
445
11.4.2. Eş Değer Eşya Kullanımı ve Miktar Yönünden Kısıtlama
445
11.5. Tecil–Terkin Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar
447
11.6. İhracatın Belgede Öngörülen Süre ve Şartlara Uygun Olarak Yapılmaması
449
11.6.1. Dahilde İşleme Rejimine Göre İhracatın Süresi ve Şartları
449
11.6.2. İhracatın Belgede Öngörülen Süre ve Şartlara Uygun Olarak Yapılmaması
450
11.7. Satıcıların KDV Beyanı
451
11.8. İade
451
11.8.1. Mahsuben İade
451
11.8.2. Nakden İade
451
C. ARAÇLAR, KIYMETLİ MADEN VE PETROL ARAMALARI İLE ULUSAL GÜVENLİK HARCAMALARI VE YATIRIMLARDA İSTİSNA
452
1. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıma Araçlarının Tesliminde, Tadil, Bakım ve Onarımında, İmal ve İnşasına İlişkin Alımlarda İstisna
456
1.1. Araç ve Tesislerin Tesliminde İstisna
456
1.1.1. İstisnanın Kapsamı
456
1.1.2. İstisna Belgesi
459
1.1.3. İstisna Şartlarının İhlal Edilmesi
460
1.2. Araç ve Tesislerin Tadil, Onarım ve Bakım Hizmetlerinde İstisna
460
1.2.1. İstisnanın Kapsamı
460
1.2.1.1. Genel Açıklama
460
1.2.1.2. Yabancı Bayraklı Gemilere Türk Liman ve Tersanelerinde Verilen Tadil, Bakım, Onarım Hizmetleri
461
1.2.2. İstisna Uygulamasında Belgelendirme
462
1.2.2.1. İstisna Belgesi Alınması
462
1.2.2.2. İstisna Belgesinin Süresi
463
1.2.2.3. İstisna Belgesinin Kapatılması
464
1.2.3. İstisnanın Uygulanması
464
1.3. Faaliyetleri İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesislerin Kiralanması veya Çeşitli Şekillerde İşletilmesi Olan Mükelleflere Bu Araçların İmal ve İnşası İle İlgili Yapılan Teslim ve Hizmetler
464
1.3.1. İstisnanın Kapsamı ve Şartları
464
1.3.2. İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesisleri Bizzat İmal veya İnşa Edenler
466
1.3.3. İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesislerin Sipariş Üzerine İmal ve İnşa Edilmesi
468
1.3.3.1. İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesisleri Sipariş Vererek İmal veya İnşa Ettirenler
468
1.3.3.2. İstisna Kapsamındaki Araç ve Tesisleri Sipariş Üzerine Fiilen İmal ve İnşa Edenler
469
1.3.4. Faaliyetleri Deniz Taşıma Araçları ile Yüzer Tesis ve Araçların İmal ve İnşası Olanlara Bu Araçların İmal ve İnşası ile İlgili Yapılan Teslim ve Hizmetlere Yönelik İstisna
471
1.4. İstisnanın Beyanı
473
1.5. İade
473
1.5.1. Araç ve Tesislerin Tesliminde
473
1.5.2. Araç ve Tesislerin Tadil, Onarım ve Bakım Hizmetlerinde
474
1.5.3. Araç ve Tesislerin İmal ve İnşasıyla İlgili Teslim ve Hizmetlerde
474
1.5.3.1. Faaliyetleri Araç ve Tesislerin Kiralanması veya Çeşitli Şekillerde İşletilmesi olan Mükelleflere Bu Araçların İmal ve İnşasıyla İlgili Yapılan Teslim ve Hizmetlerde
474
1.5.3.1.1. Araç ve Tesisleri Bizzat İmal veya İnşa Edenler
474
1.5.3.1.2. Araç ve Tesisleri Sipariş Üzerine İmal veya İnşa Edenler
475
1.5.3.1.2.1. Araç ve Tesisleri Sipariş Vererek İmal ve İnşa Ettirenler
475
1.5.3.1.2.2. Araç ve Tesisleri Sipariş Üzerine Fiilen İmal ve İnşa Edenler
475
1.5.3.2. Faaliyetleri Deniz Taşıma Araçları ile Yüzer Tesis ve Araçların İmal ve İnşası Olanlara Bu Araçların İmal ve İnşası ile İlgili Teslim ve Hizmetler
476
1.6. Müteselsil Sorumluluk
476
2. Liman ve Hava Meydanlarında Yapılan Hizmetlere İlişkin İstisna
477
2.1. İstisnanın Kapsamı ve Şartları
477
2.1.1. Genel Açıklama
477
2.1.2. Limanlarda Verilen Hizmetler
478
2.1.2.1. İstisna Kapsamına Giren Hizmetler
478
2.1.2.2. İstisna Kapsamına Girmeyip Vergiye Tabi Olan Hizmetler
479
2.1.3. Özelge Örnekleri
481
2.1.4. Mal Teslimlerinin İstisna Karşısındaki Durumu
482
2.2. Liman ve Hava Meydanı Sınırlarının Tespiti
482
2.3. İstisna Uygulamasının Usul ve Esasları
483
2.3.1. Genel Usul ve Esaslar
483
2.3.2. Gümrüklü Sahalarda Verilen Hizmetlere İlişkin Usul ve Esaslar
484
2.3.3. Yolcu Servis Ücretleri
485
2.4. Beyan
486
2.5. İade
486
2.5.1. Mahsuben İade
486
2.5.2. Nakden İade
487
3. Petrol Arama Faaliyetlerine İlişkin İstisna
487
3.1. Türk Petrol Kanunu Hükümlerine Göre Petrol Arama Faaliyetlerini Yürütenlere Yapılan Teslim ve Hizmetlere İlişkin İstisna
487
3.1.1. Kapsam
487
3.1.2. İstisnanın Uygulanması
488
3.2. Boru Hattıyla Taşımacılık Yapanlara Bu Hatların İnşa ve Modernizasyonuna İlişkin Yapılan Teslim ve Hizmetlere İlişkin İstisna
489
3.2.1. Kapsam
489
3.2.2. İstisnanın Uygulanması
490
3.3. Beyan
492
3.4. İade
492
3.4.1. Mahsuben İade
492
3.4.2. Nakden İade
492
3.5. Müteselsil Sorumluluk
493
4. Altın, Gümüş, Platin İle İlgili Arama, İşletme ve Zenginleştirme Faaliyetlerine İlişkin İstisna
493
4.1. Kapsam
493
4.2. İstisnanın Uygulanması
494
4.3. Beyan
496
4.4. İade
496
4.4.1. Mahsuben İade
496
4.4.2. Nakden İade
497
5. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Makine ve Teçhizat Teslimleri İle Yazılım ve Gayri Maddi Hak Satış ve Kiralamalarında İstisna
497
5.1. İstisnanın Kapsamı
497
5.1.1. Makine ve Teçhizat Kavramı
497
5.1.2. Makine ve Teçhizatın İndirim Hakkı Tanınan İşlemlerde Kullanılması
499
5.2. İstisna Uygulaması
500
5.3. Finansal Kiralama Yoluyla Makine–Teçhizat Alımlarında Uygulama
502
5.4. Bildirim Zorunluluğu
504
5.5. Yatırımın Usulüne Uygun Olarak Gerçekleşmemesi
504
5.6. Belge Kapsamındaki Yazılım ve Gayri Maddi Hak Satış ve Kiralamaları
504
5.7. İstisnanın Beyanı
505
5.8. İstisna Uygulamasında Özellikli Hususlar
505
5.8.1. Belge Kapsamında Alınan Makine ve Teçhizatın Devredilmesi
505
5.8.2. Yatırım Teşvik Belgesi Süre Uzatımı ile Belge Düzenlenmesi Öncesi veya Sonrasında Satın Alınan Makine ve Teçhizatın Durumu
508
5.8.3. İstisna Kapsamındaki Malların KDV Ödenerek Satın Alınması
509
5.9. İade
510
5.9.1. Mahsuben İade
510
5.9.2. Nakden İade
510
6. Limanlara Bağlantı Sağlayan Demiryolu Hatları İle Liman ve Hava Meydanlarının İnşası, Yenilenmesi ve Genişletilmesine İlişkin İstisna
510
6.1. İstisnanın Kapsamı
510
6.2. İstisna Uygulaması
513
6.3. İstisnanın Beyanı
514
6.4. İade
515
6.4.1. Mahsuben İade
515
6.4.2. Nakden İade
515
6.5. Müteselsil Sorumluluk
515
7. Ulusal Güvenlik Amaçlı Teslim ve Hizmetlere İlişkin İstisna
516
7.1. Kapsam
516
7.1.1. Mükellefler Bakımından
516
7.1.2. İşlemler Bakımından
517
7.2. İstisnanın Uygulanması
518
7.2.1. Ulusal Güvenlik Kuruluşlarına Doğrudan Yapılan Teslim ve Hizmetlerde
518
7.2.2. Yüklenici Firmalara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde
519
7.3. Bildirim Zorunluluğu
520
7.4. İstisnanın Beyanı
520
7.5. İade
521
7.5.1. Mahsuben İade
521
7.5.2. Nakden İade
521
7.6. Müteselsil Sorumluluk
522
8. Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatına Yapılacak Araç Teslimlerinde İstisna
522
8.1. Kapsam
522
8.2. İstisnanın Beyanı
523
8.3. İade
523
8.3.1. Mahsuben İade
524
8.3.2. Nakden İade
524
9. Ürün Senetlerinin İhtisas/Ticaret Borsaları Aracılığıyla İlk Teslimi
524
9.1. Kapsam
524
9.2. İade
524
9.2.1. Mahsuben İade
525
9.2.2. Nakden İade
525
10. Türkiye Kızılay Derneğine Yapılan Teslim ve Hizmetler ile Türkiye Kızılay Derneğinin Teslim ve Hizmetlerinde İstisna
525
10.1. Kapsam
525
10.2. İstisnanın Uygulanması
527
10.3. Müteselsil Sorumluluk
528
10.4. Beyan
528
10.5. İade
528
10.5.1. Mahsuben İade
528
10.5.2. Nakden İade
529
11. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarafından Tescil Edilen Gübreler ve Gübre Üreticilerine Bu Ürünlerin İçeriğinde Bulunan Hammaddelerin Teslimi İle Yem Teslimlerinde İstisna
529
11.1. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarafından Tescil Edilen Gübre Teslimleri
529
11.2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarafından Tescil Edilen Gübrelerin İçeriğinde Bulunan Hammaddelerin Gübre Üreticilerine Teslimi
530
11.3. Yem Teslimleri
532
11.4. İstisnanın Beyanı
532
11.5. İade
533
11.5.1. Mahsuben İade
533
11.5.2. Nakden İade
534
11.6. Müteselsil Sorumluluk
534
12. Konut veya İş Yeri Teslimlerinde İstisna
535
12.1. Kapsam
535
12.1.1. İstisna Kapsamına Giren Taşınmazlar
535
12.1.2. Konut veya İş Yerinin İlk Teslimi
536
12.1.3. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
537
12.1.3.1. Türk Vatandaşları
538
12.1.3.2. Yabancı Uyruklu Gerçek Kişiler
539
12.1.3.3. Tüzel Kişiler
540
12.1.4. Konuya İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı
541
12.2. Bedelin Döviz Olarak Türkiye’ye Getirilmesi
542
12.2.1. Bedelin Türkiye’ye Getirilme Zamanı
542
12.2.2. Bedelin Türkiye’ye Getirildiğinin Tevsiki
542
12.3. Konut veya İş Yerinin Üç Yıl İçerisinde Elden Çıkarılması
543
12.4. İstisnanın Usulüne Uygun Olarak Gerçekleşmemesi
544
12.5. İstisnanın Beyanı
545
12.6. İade
545
12.6.1. Mahsuben İade
545
12.6.2. Nakden İade
545
13. Organize Sanayi Bölgeleri İle Küçük Sanayi Sitelerinin İnşasına İlişkin İstisna
545
13.1. İstisnanın Kapsamı
546
13.1.1. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
546
13.1.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemler
546
13.2. İstisnanın Uygulanması
547
13.3. İstisnanın Beyanı
549
13.4. İade
549
13.4.1. Mahsuben İade
549
13.4.2. Nakden İade
550
13.5. Müteselsil Sorumluluk
550
14. Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdarelerine, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ve Köylere Bağışlanan Tesislerin İnşasına İlişkin İstisna
550
14.1. İstisnanın Kapsamı
551
14.1.1. İstisna Kapsamında Yer Alan Tesisler
551
14.1.2. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
552
14.1.3. İstisna Kapsamına Giren İşlemler
552
14.2. İstisnanın Uygulanması
553
14.2.1. Genel Olarak
553
14.2.2. KDV Ödenerek Yapılan Alımlarda Uygulama
556
14.3. İstisnanın Beyanı
556
14.3.1. Bağış Yapacaklara İstisna Kapsamında Satış Yapanların Beyanı
556
14.3.2. KDV Ödeyerek Mal ve Hizmet Alan Bağışçıların Beyanı
557
14.4. İade
557
14.4.1. Mahsuben İade
557
14.4.2. Nakden İade
557
14.5. Müteselsil Sorumluluk
558
15. Yabancılara Verilen Sağlık Hizmetlerinde İstisna
558
15.1. Kapsam
559
15.1.1. İstisna Kapsamına Giren Hizmetler
559
15.1.2. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
560
15.2. İstisnanın Uygulanması
561
15.3. İstisnanın Beyanı
561
15.4. İade
562
15.4.1. Mahsuben İade
562
15.4.2. Nakden İade
562
16. Ar–Ge, Yenilik ve Tasarım Faaliyetlerinde Kullanılmak Üzere Yapılan Yeni Makina ve Teçhizat Teslimlerinde İstisna
562
16.1. Kapsam
565
16.1.1. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
565
16.1.2. İstisna Kapsamına Giren Teslimler
565
16.2. İstisnanın Uygulaması
565
16.3. Makina ve Teçhizatın Üç Yıl İçinde Belirlenen Faaliyetler Dışında Kullanımı veya Elden Çıkarılması
566
16.4. İstisnanın Beyanı
566
16.5. İade
567
16.5.1. Mahsuben İade
567
16.5.2. Nakden İade
567
16.6. Müteselsil Sorumluluk
567
17. Kitap ve Süreli Yayınların Tesliminde İstisna
568
17.1. Kapsam
568
17.2. İstisnanın Uygulanması
569
17.3. İstisnanın Beyanı
570
17.4. İade
570
17.4.1. Mahsuben İade
570
17.4.2. Nakden İade
570
18. İstisna Uygulamalarında Alt Sınır
571
Ç. TAŞIMACILIK İSTİSNASI
572
1. Transit ve Türkiye İle Yabancı Ülkeler Arasında Yapılan Taşımacılık İşlerinde İstisna
572
1.1. Yasal Düzenleme
572
1.2. Kapsam
572
1.2.1. Genel Açıklama
572
1.2.2. Uluslararası Taşımacılık Hizmetinin Yüklenici Firmalara Yaptırılması
573
1.2.3. Taşımacılık Hizmetinde Kullanılan Araçlar
574
1.2.4. Serbest Bölgelerin Durumu
574
1.2.5. Yurtdışına Koli ve Acele Posta Gönderilerinin KDV Kanunu Karşısındaki Durumu
575
1.2.6. Taşıma İşleri ile İlgili Ortaya Çıkan Masraf, Komisyon vb Ödemeler
575
1.3. İstisnanın Beyanı
576
1.4. İade
577
1.4.1. Mahsuben İade
577
1.4.2. Nakden İade
577
2. İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Teslimlerinde İstisna
578
2.1. Kapsam
578
2.2. İstisnanın Beyanı
579
2.3. İade
580
2.3.1. Mahsuben İade
580
2.3.2. Nakden İade
580
D. DİPLOMATİK İSTİSNALAR
581
1. Yasal Düzenleme
581
2. Diplomatik Temsilcilik ve Konsolosluklara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde İstisna
581
2.1. Kapsam
581
2.2. İstisnanın Beyanı
583
2.3. İade
583
2.3.1. Mahsuben İade
584
2.3.2. Nakden İade
584
3. Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna
584
3.1. Kapsam
584
3.2. Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı Müşterek Enfrastrüktür Programları Gereğince Türkiye’de Yapılacak İnşa ve Tesis İşlemlerine İlişkin İstisna Uygulaması
585
3.3. Türkiye İle Amerika Birleşik Devletleri Arasında Vergi Muafiyetleri Anlaşması Gereğince, Ortak Savunma Amacıyla Yapılan Mal ve Hizmet Alımlarında İstisna Uygulaması
585
3.4. İstisnanın Beyanı
586
3.5. İade
587
3.5.1. Mahsuben İade
587
3.5.2. Nakden İade
587
4. Yabancı Devletlerin Diplomatik Temsilcilik ve Konsolosluk Mensupları İle Uluslararası Kuruluş Mensuplarına Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna
587
4.1. Kapsam
587
4.2. İstisna Uygulaması
588
4.3. İade
589
4.3.1. İadeye İlişkin Usul ve Esaslar
589
4.3.2. İade Yapmaya Yetkili Vergi Daireleri
592
E. İTHALAT İSTİSNASI
593
1. Yasal Düzenleme ve Gerekçesi
593
2. Yurtiçi Teslimleri KDV’den İstisna Olan Mal ve Hizmetler
594
3. Gümrük Kanunu’na Göre Gümrük Vergisinden Muaf veya Müstesna Olan Eşya
594
3.1. Gümrük Kanunu’nun 167’nci Maddesi Kapsamında Yer Alan Mallar
595
3.2. Geçici İthalat Yoluyla Getirilen Mallar
595
3.3. Hariçte İşleme Rejimi Kapsamındaki Mallar
596
3.4. Geri Gelen Eşya Kapsamındaki Mallar
596
4. Bazı Gümrük Rejimlerinin Uygulandığı Mallar
597
4.1. Geçici Depolanan Eşya
598
4.2. Transit Rejim
598
4.3. Gümrük Antrepo Rejimi
599
4.4. Serbest Bölge Hükümlerinin Uygulandığı Mallar
599
4.5. Gümrüksüz Satış Mağazalarına Yapılan Teslimler İle Bu Mağazaların Teslimleri
600
F. İNDİRİM VE İADE HAKKI TANINAN DİĞER İSTİSNALAR
602
1. Engellilerin Kullanımına Mahsus Araç ve Gereçlerin Tesliminde İstisna
602
1.1. Kapsam
602
1.1.1. Genel Açıklamalar
602
1.1.2. Binek Otomobillerin Durumu
602
1.2. İstisnanın Beyanı
603
1.3. İade
604
1.3.1. Mahsuben İade
604
1.3.2. Nakden İade
604
2. Uluslararası Kuruluşlar İle Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik ve Özel İhtisas Kuruluşlarına Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna
604
2.1. Genel Açıklama
604
2.2. Kapsam
605
2.3. İstisna Uygulaması
606
2.3.1. Uluslararası Kuruluşlar ile Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik ve Özel İhtisas Kuruluşları Bakımından
606
2.3.2. Uluslararası Kuruluşlar ile Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik ve Özel İhtisas Kuruluşlarının Yönetici Kadrolarında Görev Yapan Mensuplar Bakımından
607
2.4. Beyan
608
2.5. İade
608
2.5.1. Uluslararası Kuruluşlar ile Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik ve Özel İhtisas Kuruluşları Bakımından
608
2.5.1.1. Mahsuben İade
608
2.5.1.2. Nakden İade
608
2.5.2. Uluslararası Kuruluşlar ile Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik ve Özel İhtisas Kuruluşlarının Yönetici Kadrolarında Görev Yapan Mensuplar Bakımından
608
3. 3996 Sayılı Kanuna Göre Yap–İşlet–Devret veya 3359 Sayılı Kanun İle 652 Sayılı Kararnameye Göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelerde KDV İstisnası
611
3.1. Kapsam
612
3.1.1. İstisnadan Yararlanacak Projeler
612
3.1.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemler
613
3.1.3. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler
613
3.2. İstisnanın Uygulanması
614
3.3. Beyan
615
3.4. İade
616
3.4.1. Mahsuben İade
616
3.4.2. Nakden İade
616
3.5. Müteselsil Sorumluluk
616
4. Büyük Yatırımlara İlişkin İstisna
617
4.1. Yasal Düzenleme
617
4.2. Kapsam
617
4.3. İstisnanın Uygulaması
618
4.4. İstisnanın Beyanı
618
4.5. İade
619
4.5.1. Mahsuben İade
619
4.5.2. Nakden İade
619
5. Milletlerarası Andlaşma Hükümleri Çerçevesinde KDV’den İstisna Edilmiş Olan Transit Petrol Boru Hattı Projelerinin İnşa ve Modernizasyonuna İlişkin İstisna
619
5.1. İstisnanın Kapsamı
620
5.2. Müteselsil Sorumluluk
621
5.3. 1/1/2014 Tarihinden İstisna Belgesinin Alındığı Tarihe Kadar KDV Ödenerek Yapılan Alımlar
621
6. İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) Kapsamında Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde İstisna
622
6.1. Yasal Düzenleme
622
6.2. Kapsam
622
6.3. İstisna Uygulaması
623
6.4. İstisnanın Beyanı
623
6.5. İade
623
6.5.1. Mahsuben İade
624
6.5.2. Nakden İade
624
7. İmalat Sanayiine Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşlerine İlişkin 1/5/2022 Tarihinden Önce Yapılan Mal ve Hizmet Alımları
624
7.1. Kapsam
625
7.2. İstisnanın Uygulaması
626
7.3. İstisnanın Beyanı
627
7.4. İade
628
7.4.1. Mahsuben İade
628
7.4.2. Nakden İade
628
8. İmalat Sanayii İle Turizme Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşleri
628
8.1. Kapsam
629
8.2. İstisnanın Uygulaması
630
8.3. Yatırım Teşvik Belgesine Konu Yatırımın Tamamlanmaması
631
8.4. İstisnanın Beyanı
631
8.5. İade
632
8.5.1. Mahsuben İade
632
8.5.2. Nakden İade
632
8.6. Müteselsil Sorumluluk
632
9. Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi Kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına Yapılacak Mal Teslimi ve Hizmet İfalarında İstisna
633
9.1. Kapsam
634
9.2. İstisnanın Uygulaması
634
9.3. İstisnanın Beyanı
635
9.4. İade
635
9.4.1. Mahsuben İade
635
9.4.2. Nakden İade
635
10. İmalat Sanayiinde Kullanılmak Üzere Yapılan Yeni Makina ve Teçhizat Teslimlerinde İstisna
635
10.1. Kapsam
636
10.1.1. İstisnadan Yararlanacak Alıcılar
636
10.1.2. İstisna Kapsamına Giren Teslimler
636
10.2. İstisnanın Uygulaması
636
10.3. Makina ve Teçhizatın Üç Yıl İçinde Belirlenen Faaliyetler Dışında Kullanımı veya Elden Çıkarılması
637
10.4. İstisnanın Beyanı
637
10.5. İade
638
10.5.1. Mahsuben İade
638
10.5.2. Nakden İade
638
10.6. Müteselsil Sorumluluk
638
11. 2019 UEFA Süper Kupa ve 2021 UEFA Şampiyonlar Ligi Finali Müsabakaları Kapsamında Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde İstisna
639
11.1. İstisnanın Uygulanması
639
11.2. Müteselsil Sorumluluk
640
11.3. İstisnanın Beyanı
640
11.4. İade
641
11.4.1. Mahsuben İade
641
11.4.2. Nakden İade
641
12. Elektrik Motorlu Taşıt Araçlarının Geliştirilmesine Yönelik Verilen Mühendislik Hizmetlerinde İstisna
641
12.1. Kapsam
642
12.2. İstisnanın Uygulaması
643
12.3. Yatırım Teşvik Belgesine Konu Yatırımın Tamamlanmaması
643
12.4. İstisnanın Beyanı
643
12.5. İade
644
12.5.1. Mahsuben İade
644
12.5.2. Nakden İade
644
12.6. Müteselsil Sorumluluk
644
G. SOSYAL VE ASKERİ AMAÇLI İSTİSNALARLA DİĞER İSTİSNALAR
645
1. Genel Açıklama
645
2. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar
646
2.1. İlim, Fen ve Güzel Sanatları, Tarımı Yaymak, Islah ve Teşvik Etmek Amacıyla Yapılan Teslim ve Hizmetler
646
2.1.1. Kapsam
646
2.1.2. İlim, Fen ve Güzel Sanatları Yaymak ve Teşvik Etmek Amacının Mahiyeti
647
2.1.3. Tarımı Yaymak, Islah ve Teşvik Etmek Amacının Mahiyeti
649
2.1.4. Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Durumu
650
2.2. Tiyatro, Konser Salonu, Kütüphane, Sergi, Okuma ve Konferans Salonları İle Spor Tesislerini İşletmek veya Yönetmek Suretiyle İfa Edilen Kültür ve Eğitim Faaliyetleri
650
2.3. Vakıf Üniversitelerinin Durumu
651
3. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar
652
3.1. Belli Kurum ve Kuruluşların Kanunda Sayılan İşleri Yapmak veya Yönetmek Suretiyle İfa Ettikleri Teslim ve Hizmetler
652
3.2. Özel Okullar ve Üniversiteler Tarafından Bedelsiz Olarak Verilen Eğitim ve Öğretim Hizmetleri İle Öğrenci Yurtları Tarafından Bedelsiz Olarak Verilen Yurt Hizmetleri
653
3.2.1. İstisnanın Kapsamı
653
3.2.2. Burs Uygulamaları
654
3.3. Kanunların Gösterdiği Gerek Üzerine Yapılan Bedelsiz Teslim ve Hizmetler
655
3.4. Belli Kurum ve Kuruluşlara Yapılan Bedelsiz Teslim ve Hizmetler
656
3.5. Fakirlere Yardım Amacıyla Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflara Bağışlanan Bazı Malların Teslimi
657
3.5.1. Bağışın Yapılacağı Dernek veya Vakıflar
657
3.5.2. Bağışa Konu Olacak Mallar ve Bağışın Niteliği
658
3.5.3. Bağışı Yapanlarca Düzenlenecek Belge
658
3.5.4. Dernek ve Vakıflarca Düzenlenecek Belge
659
3.5.5. Kayıt Düzeni ve Beyan
659
3.6. Yabancı Devletlerin Türkiye’deki Diplomatik Temsilcilik ve Konsoloslukları İle Yabancı Hayır ve Yardım Organizasyonlarına Yapılan Teslim ve Hizmetler
659
3.7. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki İşlemler
661
3.7.1. İstisna Kapsamına Giren Mal ve Hizmetler
661
3.7.2. İstisna Kapsamına Giren İşlemlerde Alt Sınır
662
3.7.3. İstisna Uygulaması
662
4. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar
664
5. Diğer İstisnalar
664
5.1. Vergiden Muaf Esnaf, Çiftçi ve Serbest Meslek Erbabı
664
5.2. Kazançları Basit Usulde Tespit Edilen Mükellefler
665
5.3. Sosyal İçerik Üreticiliği İle Mobil Cihazlar İçin Uygulama Geliştiriciliği İstisnası
667
5.4. Gelir Vergisi Kanunu’nun 81’inci Maddesi Kapsamındaki İşlemler, Adi Ortaklıkların Sermaye Şirketine Dönüşmesi İle Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Yapılan Devir ve Bölünme İşlemleri
669
5.4.1. İstisnanın Kapsamı
669
5.4.2. Gelir Vergisi Kanunu’nun 81’inci Maddesinde Düzenlenen İşlemler
671
5.4.2.1. Ferdi İşletmenin Mirasçılar Tarafından Devam Ettirilmesi
671
5.4.2.2. Ferdi İşletmenin Mirasçılar Tarafından Devam Ettirilmemesi
672
5.4.2.3. Şahıs İşletmeleri ile Şirketlerinin Sermaye Şirketine Devrolması
673
5.4.3. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Yapılan Devir ve Bölünme İşlemleri
674
5.4.3.1. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Yapılan Devir İşlemleri
674
5.4.3.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Yapılan Bölünme İşlemleri
675
5.4.4. Tür Değiştirme İşlemlerinde Katma Değer Vergisi
676
5.4.4.1. Genel Açıklama
676
5.4.4.2. Adi Ortaklıkların Tür Değiştirmeleri
677
5.4.4.2.1. 01.06.2018 Tarihi Öncesinde Yapılan İşlemler
677
5.4.4.2.2. 01.06.2018 Tarihinden İtibaren Yapılan İşlemler
679
5.4.5. Konuya İlişkin Özelge Örnekleri
679
5.5. Yurt Dışından Alınan Roaming Hizmetlerinde İstisna
680
5.6. İktisadi İşletmeye Dâhil Olmayan Gayrimenkullerin Kiralanması
681
5.6.1. Genel Açıklama
681
5.6.2. İktisadi İşletmeye Dahil Olma Kavramı
682
5.6.3. Serbest Meslek Erbabına Ait Gayrimenkullerin Kiralanması
683
5.6.4. Sağlık Bakanlığı’nca Yapılacak Kiralamalar
684
5.6.5. Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlı Okul Kantinlerinin Kiralanması
684
5.7. Banka ve Sigorta Muameleleri Kapsamına Giren İşlemler
685
5.7.1. Banka ve Bankerlik İşlemleri
685
5.7.2. Yurt Dışı Kredi İşlemleri
687
5.7.3. Sigorta Aracılık İşlemleri
689
5.7.4. Reasürans İşlemleri
690
5.7.5. Kredi Teminatı Sağlamak Üzere Kurulmuş Kurumların İşlemleri
690
5.8. Darphane ve Damga Matbaası Tarafından Yapılan İşlemler
690
5.9. Değerli Madenler, Kıymetli Taşlar, Değerli Kâğıtlar, Para, Döviz, Menkul Kıymetler, Damga Pulu İle Hurda ve Atık Teslimleri
691
5.9.1. Değerli Maden, Değerli Kâğıt, Para, Döviz, Menkul Kıymet Teslimleri
692
5.9.2. Metal, Plastik, Kâğıt, Cam Hurda ve Atıklar