Ekonomik hayatta şirketlerin faaliyetleri için yeterli sermayeye sahip olmak önemlidir. Şirketlerin ihtiyaçlarına göre sermaye artışları çok sık yapılmakla beraber gerek ihtiyari gerekse yasal veya finansal gerekliliklerden dolayı sermaye azaltımlarına da gidilebilir. Vergi kanunlarında, sermayenin azaltılması durumunda gerek şirket gerekse pay sahipleri açısından nasıl vergilendirme yapılması gerektiği konusunda yeterli hüküm bulunmamaktadır.
Kitapta sermaye kavramı ve sermaye unsurları açıklandıktan sonra, sermaye azaltımının nedenleri ve vergi yasalarındaki yeri irdelenmiştir. Azaltılan sermayeyi oluşturan unsurlar yanında sermaye azaltımının nedenlerine, pay sahiplerine nakit fon çıkışı yapılıp yapılmamasına göre vergilendirmede değişiklik olup olmadığı, bu konuda mali idare ve yargı organlarının görüşü ile literatürdeki görüşler irdelenmiştir. Sermaye azaltımının TTK'ya göre uygulaması ile seçilmiş ülke uygulamaları ve Türk vergi sisteminde uygulamada karşılaşılan sorunlar Anayasal vergilendirme prensipleri ile hukuk devleti ilkesi çerçevesinde incelenerek önerilerde bulunulmuştur. Ayrıca nakit çıkışı gerektiren sermaye azaltımına dair örnek uygulama da ek olarak verilmiştir.

Konu Başlıkları
Sermaye Azaltımının Nedenleri ve Türleri
Azaltım Prosedürleri
Sermaye Azaltımında Vergilendirme
Sorunlar, İçtihatlar ve Görüşler
Örnek Uygulama

İçindekiler
Önsöz  7
Kısaltmalar  15
Tablolar Listesi  19
Giriş  21
BİRİNCİ BÖLÜM
SERMAYE KAVRAMI, SERMAYE SİSTEMLERİ,
SERMAYE AZALTIMI, NEDENLERİ VE YÖNTEMLERİ
1.1. SERMAYE KAVRAMI  27
1.2. SERMAYE OLARAK KONULABİLECEK DEĞERLER  30
1.3. SERMAYENİN ÖZELLİKLERİ  32
1.3.1. Nakit Olarak İfade Edilmesi  32
1.3.2. Tutarının Belirli Olması  33
1.3.3. Tamamının Taahhüt Edilmesi  33
1.3.4. Eşit Paylara Bölünmesi  34
1.4. SERMAYE SİSTEMLERİ  35
1.4.1. Esas Sermaye Sistemi  35
1.4.2. Kayıtlı Sermaye Sistemi  36
1.5. SERMAYENİN ÖDENMESİ  40
1.6. SERMAYENİN ÖDENMEMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI  42
1.7. SERMAYE AZALTIMI  47
1.7.1. Genel Açıklama  47
1.7.1. Sermaye Azaltımının Nedenleri  49
1.7.1.1. Sermayenin İhtiyaçtan Fazla Olması Dolayısıyla Sermayenin Azaltılması  49
1.7.1.2. TTK’nın 376’ncı Maddesi Kapsamında Sermayenin Azaltılması  50
1.7.1.3. Bilanço Açığının Telafisi İçin Sermayenin Azaltılması  53
1.7.1.4. Ortaklıktan Çıkarma Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımı  53
1.7.1.5. Kurucu Ortakların Beyanlarındaki Uyumsuzluktan Dolayı Sermaye Azaltımı  55
1.7.1.6. Anonim Şirketlerin Kendi Paylarını İktisap Etmesi Dolayısıyla Sermaye Azaltımı  56
1.7.1.7. Şirketlerin Kısmi Bölünmesinde Sermaye Azaltımı  59
1.7.1.8. Sermayenin Amortizasyonu (İtfası)  62
1.7.1.9. Vergi Planlaması Amacıyla Sermaye Azaltımı  64
1.7.2. Sermaye Azaltımının Yöntemleri  67
1.7.2.1. Payların Nominal Değerlerinin Düşülmesi Suretiyle Sermaye Azaltımı  68
1.7.2.2. Pay Sayılarının Azaltılması Suretiyle Sermaye Azaltımı  69
1.7.2.3. Payların Bir Kısmının Şirket Tarafından İktisabı  70
1.7.2.4. Kurucu ya da Efektif Azalma  70
1.7.2.5. Açıklayıcı veya Basit Azaltma  71
1.7.2.6. Sermaye Azaltımı ile Eş Zamanlı Sermaye Artırımı  71
1.7.2.7. Kayıtlı Sermaye Sınırı İçerisinde Sermayenin Azaltımı  74
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK TİCARET KANUNU İLE SERMAYE PİYASASI KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE SERMAYE AZALTIMI PROSEDÜRLERİ VE
AVRUPA BİRLİĞİ UYGULAMASI
2.1. GENEL BİLGİ  77
2.2. SERMAYE ARTIŞI  77
2.3. SERMAYE ARTIŞINDA KULLANILABİLECEK KAYNAKLAR  80
2.3.1. Nakit  80
2.3.2. Gayrimenkul ve Diğer Ayni Sermaye Unsurları  81
2.3.3. Sermaye Avansları  83
2.3.4. Nakit Alacaklar  86
2.3.5. Ticari Alacaklar  88
2.3.6. Genel Kanuni Yedek Akçeler  89
2.3.7. Özel Kanuni Yedek Akçeler  92
2.3.8. İhtiyari Yedek Akçeler  93
2.3.9. Olağanüstü Yedek Akçe  94
2.3.10. Geçmiş Yıl Kârları  95
2.3.11. İstisnalardan Kaynaklı Özel Fonlar  96
2.3.12. Ar–Ge Fonları  98
2.3.13. Yeniden Değerleme Fonu  99
2.3.14. Maliyet Artış Fonu  102
2.3.15. VUK Geçici 31’inci Madde Uygulaması  103
2.3.16. VUK Geçici 32’nci Madde Uygulaması  106
2.3.17. Enflasyon Düzeltmesi Sermaye Olumlu Farkları  108
2.3.18. “Af Kanunları” Çerçevesinde Yapılan Stok Düzeltmelerinden Kaynaklı Karşılıklar  109
2.3.19. Varlık Barışı Uygulamaları ile Beyan Edilen Varlıklar  111
2.4. TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE SERMAYE AZALTIMI VE İZLENECEK YÖNTEMLER  113
2.4.1. Genel Açıklama  113
2.4.2. Sermayenin Bir Kısmının Pay Sahiplerine İadesi Amacıyla Sermaye Azaltımı  114
2.4.2.1. Ana Sözleşme Taslağının Hazırlanması  114
2.4.2.2. Uzman Raporu Hazırlanması  115
2.4.2.3. Alacaklılara Çağrı  116
2.4.2.4. Yönetim Kurulu Raporu Hazırlanması  117
2.4.2.5. Genel Kurul Kararı Alınması  118
2.4.2.6. Tescil İçin Sunulacak Evraklar  119
2.4.2.7. Tescil Kararının Uygulaması  120
2.4.3. Bilanço Açığının Kapatılması İçin Sermaye Azaltımı  121
2.4.3.1. Genel Açıklama  121
2.4.3.2. Hesaplama Örneği  122
2.4.3.3. İzlenecek Yöntemler ve Sonuçları  124
2.4.4. Sermayenin Azaltım ile Birlikte Eş Zamanlı Olarak Artırılması  126
2.4.4.1. Genel Açıklama  126
2.4.4.2. İzlenecek Yöntemler ve Sonuçları  129
2.4.5. Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Azaltımı  131
2.4.6. Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Sermaye Azaltımı  132
2.4.6.1. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı  133
2.4.6.2. HAAO Tarafından İktisap Edilen Kendi Paylarının İtfası İçin Yapılacak Sermaye Azaltımı  134
2.4.6.3. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımlarında Yapılacak İşlemler  137
2.4.7. Avrupa Birliği Yönergeleri Çerçevesinde Sermaye Azaltımı  138
2.4.7.1. Genel Açıklama  138
2.4.7.2. Sermaye Artırımı ve Asgari Sermaye  139
2.4.7.3. Sermayenin Amortizasyonu  140
2.4.7.4. Payların İtfası Yoluyla Azaltım  140
2.4.7.5. Kendi Paylarını İktisap Halinde Sermaye Azaltımı Yoluyla Payların İtfası  141
2.4.7.6. Alacaklıların Korunması  142
2.4.6.7. Genel Kurul Pay Nisapları  143
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SERMAYE AZALTIMININ TÜRK VERGİ HUKUKUNDAKİ YERİ,
YURTDIŞI UYGULAMALARI, SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
3.1. GENEL AÇIKLAMA  145
3.2. NAKİT SERMAYE İNDİRİMİNDE SERMAYE AZALTIMI  146
3.2.1. Nakit Sermaye İndirimi  146
3.2.2. Nakit Sermaye İndiriminde Dikkate Alınmayacak Sermaye Artışları  149
3.2.3. İndirim Hesaplaması  150
3.2.4. Sermaye Azaltımı Halinde Nakdi Sermaye İndirimi Uygulaması  151
3.3. KISMİ BÖLÜNMEDE SERMAYE AZALTIMI  154
3.3.1.Genel Açıklama  154
3.3.2. Kısmi Bölünmede Sermaye Azaltımında Vergilendirme  157
3.4. ANONİM ORTAKLIKLARIN KENDİ PAYLARINI İKTİSABI HALİNDE SERMAYE AZALTIMI  164
3.4.1. Genel Açıklama  164
3.4.2. Kendi Paylarını İktisap Eden Anonim Şirketlerde Vergi Güvenlik Müessesesi (Kâr Dağıtım Tevkifatı)  165
3.4.2.1. Payların Elden Çıkartılmaması Durumunda Vergilendirme  171
3.4.2.2. Payların Elden Çıkartılması Durumunda Vergilendirme  172
3.4.2.3. Payların Sermaye Azaltımı ile İtfa Edilmesi Durumunda Vergilendirme  174
3.5. FON ÇIKIŞI GEREKTİRMEYEN SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME  174
3.6. FON ÇIKIŞI GEREKTİREN SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME  181
3.6.1. Genel Açıklama  181
3.6.2. Kâr Payı Kavramı  183
3.6.3. Kâr Dağıtımının Vergilendirilmesi  187
3.6.3.1. Tam Mükellef Gerçek Kişilere Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi  189
3.6.3.2. Dar Mükellef Gerçek Kişilere Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi  192
3.6.3.3. Tam Mükellef Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi  193
3.6.3.4. Vergiden Muaf Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi  195
3.6.3.5. Dar Mükellef Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarının Vergilendirilmesi  195
3.6.4. Kâr Payının Vergilendirilmesi  199
3.6.4.1. Tam Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi  199
3.6.4.2. Dar Mükellef Gerçek Kişilerce Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi  201
3.6.4.3. Tam Mükellef Kurumlarca Elde Edilen Kar Paylarının Vergilendirilmesi  202
3.6.4.4. Dar Mükellef Kurumlarca Elde Edilen Kâr Paylarının Vergilendirilmesi  204
3.6.5. Azaltılan Sermayenin Kaynağının Vergilendirmeye Etkisi  206
3.6.5.1. Genel Açıklama  206
3.6.5.2. Nakdi veya Ayni Olarak Konulan Sermayeden Karşılanan Sermaye Azaltımı  208
3.6.5.3. Ortak Alacaklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  211
3.6.5.4. Geçmiş Yıl Karlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  212
3.6.5.5. Yedek Akçelerden Karşılanan Sermaye Azaltımı  215
3.6.5.6. Emisyon Primlerinden Karşılanan Sermaye Azaltımı  217
3.6.5.7. MDV Yeniden Değerleme ve Maliyet Artış Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  219
3.6.5.8. Yeniden Değerleme Fonundan Sermaye Azaltımı  222
3.6.5.8. Taşınmaz ve İştirak Hissesi Satış Kazançları İstisnası Fonundan Karşılanan Sermaye Azaltımı  223
3.6.5.9. Enflasyon Düzeltmesi Sermaye Olumlu Farklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  226
3.6.5.10. VUK Geçici 31’inci Madde Kapsamındaki Fondan Karşılanan Sermaye Azaltımı  228
3.6.5.11. Ar–Ge Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  229
3.6.5.12. Stok Düzeltme Karşılıklarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  230
3.6.5.13. Varlık Barışı Fonlarından Karşılanan Sermaye Azaltımı  232
3.6.6. Sermaye Azaltımında Vergilendirme Zamanı  235
3.6.7. Sermaye Azaltımında Damga Vergisi ve Harç Yükümlülüğü  237
3.7. YURTDIŞI UYGULAMALARI  238
3.7.1. İngiltere Örneği  238
3.7.1.1. Sermaye Azaltım Yöntemleri  238
3.7.1.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi  245
3.7.2. Almanya Örneği  250
3.7.2.1. Sermaye Azaltımının Yöntemleri  250
3.7.2.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi  254
3.7.3. Hollanda Örneği  258
3.7.3.1. Sermaye Azaltım Yöntemleri  258
3.7.3.2. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi  261
3.8. SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRME SORUNLARI  264
3.8.1. Yasallık Sorunu  264
3.8.2. Hukuki Belirlilik ve Öngörülebilirlik Sorunu  275
3.8.3. Azaltılan Sermayenin Unsurları Arasındaki Sıralama Sorunu  278
3.8.4. Sermaye Azaltımında Süre Sorunu  284
3.8.5. Kısmi Bölünmede Halindeki Sermaye Azaltımınında Vergilendirme Sorunu  286
3.8.6. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımında TTK ve Vergi Çatışması  295
3.8.7. Zarar İtfası Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımında Pay Sahibi Şirketlerin Gider Yazma Sorunu  299
3.8.8. Anonim Ortaklıkların Kendi Paylarını İktisabıyla İlgili Getirilen Vergi Güvenlik Müessesesine Dair Sorunlar  301
3.9. SERMAYE AZALTIMINDA VERGİLENDİRMEYE DAİR ÖNERİLER  310
3.9.1. Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesinin Yasal Dayanağa Kavuşturulması  310
3.9.2. Azaltılan Sermaye Unsurlarında Sıralama Kriterinin Yasa ile Belirlenmesi  313
3.9.3. Sermaye Azaltımlarının Vergilendirilmesinde Süre Sınırı Getirilmesi  315
3.9.4. Yasal Zorunluluktan Doğan Sermaye Azaltımlarında Vergilendirme Yapılmaması  317
3.9.5. Zarar İtfası Dolayısıyla Yapılan Sermaye Azaltımında Pay Sahiplerine Gider Kayıt İmkânı Verilmesi  321
3.9.6. Kendi Paylarını İktisap Eden Anonim Ortaklıklar İçin Getirilen Vergi Güvenlik Müessesesinin Revize Edilmesi  325
3.9.7. Sermaye Azaltımında Vergi Yükümlülüğü Doğurulmadan Sermaye Artışlarının Teşvik Edilmesi  329
3.9.8. Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Sermaye Azaltımı Durumunda Nakdi Sermaye İndiriminden Yararlanılması  331
SONUÇ  335
EKLER  343
EK:1 (Bakanlık Temsilcisi Atama Dilekçesi)  343
EK:2 (Yönetim Kurulu Karar Örneği)  344
EK:3 (Bakanlık İzin Dilekçe Örneği)  345
EK:4 (Uzman Raporu Örneği)  346
EK:5 (Alacaklılara Çağrı İlan Metni)  351
EK: 6 (Alacaklılara Çağrı Mektup Örneği)  352
EK:7 (Yönetim Kurulu Rapor Örneği)  353
EK:8 (Genel Kurul Toplantı Tutanağı Örneği)  355
EK:9 (Tescil Başvuru Dilekçe Örneği)  357
Kaynakça  359
Kavram Dizini  375

Barkod

: 9789750273629

Yayınevi

: Seçkin Yayıncılık

---

ISBN

: 9789750273629

Dili

: Türkçe

---

Basım Yeri

: Ankara

Baskı Sayısı

: 1. Baskı

---

Diğer

: