Avukatlar, Mali Müşavirler ve İK Yöneticileri İçin İş Davaları Rehberi
İşçilik Alacakları Zamanaşımı ve Faiz Bilgi Tablosu Ekiyle
İş Davaları Rehberi kitabı tam da bu nitelikte olup, emsallerinden farkı; konu başlıklarının oluşumunu sıralı mevzuat metinlerinden değil, bizzat dava konusu uyuşmazlıklardan almış olmasıdır. Kitabın içerdiği her konu önce açıklanmış ve ardından Yargıtay kararlarıyla desteklenmiştir. Böylece okuyucunun hem iş davasına konu uyuşmazlığı anlaması hem de dava dilekçesinde kullanabileceği içtihatlara sahip olması amaçlanmıştır.
Kitabın ana iskeletini oluşturan İş Kanunu yanında, Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu kapsamında en sık yaşanan uyuşmazlıklar ile kısa çalışma uygulaması da içeriğe alınmıştır.
Ayrıca kitapta yer alan her dava dilekçesi örneğinin "Word" dosyası versiyonuna, bu dokümanların üzerinde bulunan karekodları cep telefonlarınızdan ya da tabletlerinizden okutarak anında ulaşmanız ve bunları indirebilmeniz sağlanmıştır. Yine pratik fayda sağlayacak olan "İşçilik Alacakları Zamanaşımı ve Faiz Bilgi Tablosuna" da kitapta yer verilmiş, yine karekodla PDF olarak indirilebilme imkanı sağlanmıştır.
Kitap bu baskıda, yeni karar ve konularla güncellenmiş ve genişletilmiştir.
Çalışma hayatında rastlanacak her türden probleme değinmeye çalışan, bu sorunları herkesin anlayabileceği bir dille izah eden ve her avukatın elinde bulunması gerektiğine inandığımız bu rehber; aynı zamanda insan kaynakları çalışanları, mali müşavirler ve çalışma hayatının diğer profesyonelleri için de bir başvuru kaynağıdır.
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 21
1. GİRİŞ 23
Bölüm 1
İŞ KANUNU
2. ÜCRET ALACAKLARI 29
2.1. Maaş Alacağı 29
2.1.1. Maaşın Geç ve Düzensiz Ödenmesi 30
2.1.2. Maaşın Eksik Ödenmesi ya da Hiç Ödenmemesi 40
2.1.3. İşçinin Maaşının Bordroda Daha Az Gösterilmesi 47
2.1.4. İşçinin Maaşının Düşürülmesi 52
2.1.5. İşçinin Maaşına Zam Yapılmaması 58
2.1.6. İşçinin Maaşından Kesinti Yapılması 62
2.1.7. İşçinin Maaşından İcra Kesintisi Yapılması 64
2.2. Fazla Mesai (Fazla Çalışma) Alacağı 68
2.2.1. Fazla Mesainin İspatı 70
2.2.2. Fazla Mesai Hesabının Haftalık Yapılması Gerektiği 76
2.2.3. Günlük Çalışma Süresinin 11 Saati Aşması Nedeniyle Fazla Mesai 78
2.2.4. Gece Döneminde Yapılan Fazla Mesai 79
2.2.5. İşçiye Yıllık 270 Saatten Çok Fazla Mesai Yaptırılması 81
2.2.6. Eğitimde Geçen Sürelerin Fazla Mesaiye Etkisi 84
2.2.7. Fazla Mesai Dahil İş Sözleşmesinin Geçerliliği 86
2.2.8. Fazla Mesai Muvafakatnamesi 89
2.2.9. Fazla Mesai Ücreti Yerine İzin Verilmesi 93
2.2.10. Fazla Sürelerle Çalışma Kavramı 97
2.2.11. Denkleştirme Uygulamasının Mevcut Olması 99
2.2.12. Üst Düzey Yöneticinin Fazla Mesaisi 103
2.2.13. 24 Saatlik Kesintisiz Çalışmalarda Fazla Mesai 105
2.2.14. Telafi Çalışması 108
2.2.15. Ara Dinlenmelerinin Fazla Mesai Süresinden Düşülmesi 110
2.2.16. İlaç Mümessillerinin Fazla Mesai Hakkı 112
2.2.17. Süt İzninin Fazla Mesai Ücretine Dönüşmesi 120
2.3. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti 121
2.3.1. İmzalı Bordrolardaki Ulusal Bayram ve Genel Tatil Çalışmaları 123
2.3.2. UBGT Çalışması İçin Onay Veren İşçinin Çalışmaması 124
2.3.3. Genel Tatil Ücreti Yerine İzin 125
2.3.4. UBGT Ücreti Dahil Ücret Belirlenmesi 127
2.4. Hafta Tatili Ücreti 128
2.4.1. Hafta Tatilinin 24 Saatten Az Kullandırılması 130
2.4.2. İşçinin 24–48 Vardiyasında Çalışması Durumunda Hafta Tatili 131
2.4.3. İmzalı Maaş Bordrosunda Hafta Tatil Tahakkuku Olması 132
2.4.4. Hafta Tatilinin Pazar Günü Olması 133
2.4.5. Hafta Tatilinin Toplu Kullandırılması 134
2.4.6. Kısmi Süreli Çalışan İşçinin Hafta Tatili 137
2.4.7. Akdi Tatil Kavramı 139
2.4.8. Hafta Tatilinde Çalışan İşçiye Ödenmesi Gereken Ücret 141
2.4.9. Hafta Tatili Ücreti Dahil Maaş Belirlenmesi 142
2.5. Yıllık İzin Ücreti 143
2.5.1. Yıllık Ücretli İzinde İspat 145
2.5.2. Yıllık İzin Ücretinin Hesaplanmasında Hafta Tatillerinin Dışlanması 148
2.5.3. Mevsimlik İşlerde Yıllık İzin Ücreti 149
2.5.4. İşçinin Yıllık İzinde Başka İşte Çalışması 152
2.5.5. Yıllık İzin Kullandırılmadığı İçin İşçinin İş Sözleşmesini Feshi 153
2.5.6. İşçinin Yıllık İzin Onayını Beklemeden İşyerinden Ayrılması 155
2.5.7. İşçinin Çok Uzun Yıllar Boyunca İzin Kullanmamış Olması 156
2.5.8. Çalışırken Yıllık İzin Yerine Ücret Ödenmesi 159
2.5.9. Yıllık İzin Ücretinin Hesabı 160
2.5.10. Kamu İşçisinin Yıllık İzin Belgesinde İmzasının Bulunmaması 162
2.5.11. Özel Okul Öğretmenlerinin Ve İdarecilerinin Yıllık İzin Ücreti Hakkı 163
2.5.12. İşe İade Davası Sonucu Boşta Geçen Sürenin İzin Ücretine Etkisi 165
2.5.13. Aynı İşyerindeki Eski Çalışmaların Yıllık İzin Kıdemine Etkisi 167
2.5.14. Yıllık İzin Süresinde Bir Yıldan Arta Kalan Süreler 168
2.5.15. İzne Çıkış Tarihlerinin Belli Olmadığı Yıllık İzin Defterinin Geçerliliği 170
2.5.16. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçilerin Yıllık İzin Hakkı 171
2.6. Yeni İş Arama İzni Ücreti 173
2.6.1. İhbar Süresine Rastlayan Hafta Tatilleri ve UBGT Günleri 174
2.6.2. İş Arama İzni Verilmesi Gereken Fesih Türleri 175
2.6.3. İş Arama İzninin Zamanını İşverenin Belirlemesi 177
2.6.4. İhbar Tazminatı İle İş Arama İzni Ücretinin Aynı Davada İstenmesi 178
2.6.5. İş Arama İzni Kullanmak İstemeyen İşçi 179
3. TAZMİNAT ALACAKLARI 181
3.1. Kıdem Tazminatı 181
3.1.1. İşçi Çalışırken Kıdem Tazminatı Adı Altında Yapılan Ödemeler 184
3.1.2. Aralıklı Çalışmada Kıdem Tazminatı Hesabı 185
3.1.3. Kıdem Tazminatına Esas Sürenin Başlangıcı 187
3.1.4. Maaş Bordrosunda Yer Alan Kıdem Tazminatı Ödemeleri 188
3.1.5. İhbar Süresi Kullandırılması Halinde Kıdem Tazminatına Esas Ücret 190
3.1.6. Kıdem Tazminatı Tavanının Belirleneceği Tarih 191
3.1.7. Kıdem Tazminatı Tavanının Aşılması 193
3.1.8. Kıdem Tazminatı Hesabında Raporlu Günler 195
3.1.9. Ücretsiz İznin Kıdem Tazminatı Hesabında Dikkate Alınmaması 196
3.1.10. İşe İade Davası Sonrası Boşta Geçen Sürelerin Kıdeme Etkisi 198
3.1.11. Memuriyette Geçen Süreler İçin Kıdem Tazminatı 200
3.1.12. Kıdem Tazminatı Hesabında Bir Yıllık Süre Bakımından İhbar Öneli 201
3.1.13. Grevde ya da Tutuklulukta Geçen Sürenin Kıdem Tazminatına Etkisi 202
3.1.14. Kıdem Tazminatına Esas Ücretin Niteliği 203
3.1.15. Kıdem Tazminatından Yapılacak Kesintiler 205
3.1.16. İşçinin Farklı Yerlerde Sigortalı Gösterilmesi 206
3.1.17. Kıdem Tazminatının Taksitle Ödenmesi 208
3.1.18. Özel Sağlık ve Hayat Sigortalarının Kıdem Tazminatı Hesabına Etkisi 209
3.1.19. Kıdem Tazminatına Esas Ücretin Tespitinde AGİ 211
3.1.20. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçinin Kıdem Tazminatı 212
3.1.21. Kıdem Tazminatının Haczedilmesi 213
3.1.22. Askerlik Süresinin Kıdem Tazminatı Hesabına Dahil Edilmesi 215
3.1.23. 15 Yıl ve 3600 Gün Nedeniyle Ayrılan İşçinin Tekrar Çalışması 217
3.1.24. Evlilik Hazırlıkları Sırasında Ayrılan İşçinin Kıdem Tazminatı Hakkı 220
3.2. İhbar Tazminatı 221
3.2.1. İş Sözleşmesini Fesheden İşçinin İhbar Tazminatı Hakkı 223
3.2.2. Askerlik ya da Emeklilik Nedeniyle Ayrılan İşçinin İhbar Tazminatı 224
3.2.3. Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılan Kadın İşçinin İhbar Öneli 226
3.2.4. İhbar Tazminatına Esas Ücretin Belirlenmesi 227
3.2.5. Aralıklı / Fasılalı Çalışmada İhbar Tazminatı 229
3.2.6. İşe İade Sonrası Boşta Geçen Sürelerin İhbar Süresine Etkisi 231
3.2.7. İhbar Süresinin Karşılıklı Olarak Artırılması 232
3.2.8. İhbar Süresinin Üst Sınırı 233
3.2.9. İşçiye Bildirim Süresi İçinde Yeni İş Arama İzni Kullandırılmaması 235
3.2.10. İhbar Süresinin Eksik Kullandırılması 236
3.2.11. Emeklilik Nedeniyle Fesihte İhbar Süresi Yükümlülüğü 238
3.2.12. İşçinin İhbar Süresi İçindeyken Emekliliğe Başvurması 239
3.2.13. Kısmi Süreli (Part Time) Çalışan İşçinin İhbar Süresi 241
3.2.14. İhbar Tazminatından Yapılan Kesintiler 242
3.2.15. İhbar Süresinde İşçiye Yıllık İzin Kullandırılması 243
3.2.16. İşe İade Edilen İşçinin İşe Başlatılmaması Ve İhbar Tazminatı 245
3.2.17. İşçinin İhbar Süresindeyken İşten Çıkarılması 246
3.2.18. Özel Okul Öğretmenlerinin İhbar Tazminatı Hakkı 247
3.3. Askerlik Tazminatı 251
3.3.1. Askere Gidecek İşçinin Ayrılabileceği En Erken Tarihin Belirlenmesi 252
3.3.2. Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçinin Başka İşyerinde Çalışması 253
3.3.3. Askerden Sonra İşe Alınmayan İşçinin Dava Açma Hakkı 255
3.4. Eşit Davranma Borcuna Aykırılık (Ayrımcılık) Tazminatı 256
3.4.1. Muvazaa Tespitinin Tek Başına Eşit Davranma İlkesine Etkisi 259
3.4.2. İş Sözleşmesi Sona Erdikten Sonra Eşit Davranma Yükümlülüğü 260
3.4.3. Eşit Davranma İlkesine Aykırılık ve Mobbingin Karıştırılması 261
3.4.4. İşçiye Zam Yapılmamasının Eşit Davranma İlkesine Etkisi 263
3.4.5. İşçiye İkramiye Ödenmemesinin Ayrımcılık Tazminatına Etkisi 265
3.4.6. İşçinin Ücretinin, Emsali İşçinin Ücretinden Az Olması 267
3.4.7. İşçinin Hem İşe İade Hem Ayrımcılık Tazminatı Talep Etmesi 268
3.5. Kötü Niyet Tazminatı 270
3.5.1. Kötü Niyet Tazminatına Esas İhbar Süresinin Hesabı 272
3.5.2. Kötü Niyet Tazminatı İle Sendikal Tazminatın Birlikte İstenmesi 273
3.5.3. İşe İade Talep Edebilecek İşçinin Kötü Niyet Tazminatı Talep Etmesi 275
3.5.4. Kötü Niyet Tazminatına Esas Ücretin Hesaplanması 276
3.6. Sendikal Tazminat 277
3.6.1. Sendikal Tazminat İçin İşçinin Sahip Olması Gereken Kıdem 279
3.6.2. İşe İade Başvurusu Yapmayan İşçinin Sendikal Tazminat Talebi 280
3.6.3. Sendikal Nedenle Feshin Araştırılması 281
3.6.4. Sendikal Tazminatın Miktarının Belirlenmesi 283
3.6.5. Otuzdan Az İşçi Çalıştıran İşyerlerinde Sendikal Tazminat 284
3.7. İş Güvencesi ve İşe İade 286
3.7.1. İşe İade Başvurusunda Bulunan İşçinin Samimi Olması Gerektiği 290
3.7.2. İşverenin İşçiye İşe Başlama Davetinde Samimi Olması Gerektiği 293
3.7.3. İşe İade Başvurusu Yapan İşçiye Başka Şehirde İş Teklif Edilmesi 295
3.7.4. İşe İade Davası Devam Eden İşçinin Kıdem Tazminatı İstemesi 297
3.7.5. Dava Sürerken İşverenin İşçiyi İşe Davet Etmesi 299
3.7.6. Süresi İçinde İşe Başlama Başvurusunda Bulunmayan İşçi 300
3.7.7. İşe İade Sonrası İşçinin Başka İşte Çalıştırılmak İstenmesi 302
3.7.8. İşe İade Sürecinde Postada Yaşanan Gecikmeler 304
3.7.9. İşe Davet Yazısı Alan İşçinin İşe Başlaması Gereken Süre 306
3.7.10. İşe Başlatmama Tazminatının Hesaplanması 307
3.7.11. Boşta Geçen Sürelerin Ücretinin Hesaplanması 309
3.7.12. İşe İade Sonrası Hak Edişlerden Yapılacak Kesintiler 312
3.7.13. İşçinin Dava Sürerken Çalışması Halinde Boşta Geçen Süredeki Ücret 313
3.7.14. İşe İade Başvuru Şartlarından 30 İşçinin Hesaplanması 315
3.7.15. İşyeri Sendika Temsilcisinin İşe İade Başvurusu 318
3.7.16. İşveren Vekilinin İşe İade Başvurusu Hakkı 322
3.7.17. Özel Okul Öğretmenlerinin İşe İade Başvurusu Hakkı 324
3.7.18. İşçinin Raporlu Olduğu Günlerin İş Güvencesi Kıdemine Etkisi 328
3.7.19. Altı Aylık Sürenin Dolmasına Birkaç Gün Kala İşçinin Çıkarılması 329
3.7.20. Altı Aylık Sürenin Hesabına İhbar Önelinin Etkisi 330
4. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER 333
4.1. 25/10/2017 Tarihinden Önce Zamanaşımı Süreleri 334
4.1.1. Ücret Alacaklarında Zamanaşımı 334
4.1.2. Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı 335
4.1.3. Tazminatlarda Zamanaşımı 336
4.2. 25/10/2017 ve Sonrası İçin Zamanaşımı Süreleri 337
4.2.1. Ücret Alacaklarında Zamanaşımı 338
4.2.2. Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı 338
4.2.3. Tazminatlarda Zamanaşımı 339
4.3. Hak Düşürücü Süreler 340
4.3.1. Haklı Fesihlerde 6 İş Günlük Hak Düşürücü Süre 340
4.3.2. İşe İade Başvurusunda Hak Düşürücü Süreler 347
4.3.3. İşe İade Davası Sonrası 10 İş Günlük Süre 350
5. DAVA ÖNCESİ ZORUNLU ARABULUCU BAŞVURUSU 353
6. DAVA SÜRECİNİ VE SONUCUNU ETKİLEYEN HUSUSLAR 361
6.1. İbraname 361
6.1.1. İbranamenin Geçerlilik Şartları 362
6.1.2. İbranamenin Bölünebilir Etkisi 364
6.2. Feragat 365
6.2.1. İşçinin İrade Bozukluğuna Dayanan Feragati 367
6.2.2. Feragat İçin Davacı Vekilinin Yetkisinin Olması Gerektiği 369
6.2.3. Doğmamış Haktan Feragat 371
6.3. Hakkaniyet İndirimi 372
6.3.1. Hakkaniyet İndiriminin Çok Yüksek Uygulanması 373
6.3.2. Hakkaniyet İndiriminin Çok Düşük Uygulanması 375
6.3.3. Yazılı Delile Dayanan Alacaktan Hakkaniyet İndirimi Yapılamaması 376
6.4. İkale Sözleşmesi 377
7. FESİH NEDENLERİNE DAİR AÇIKLAMALI YARGITAY KARARLARI 383
7.1. Haklı Nedenle Derhal Fesih 384
7.1.1. İşçinin İşe Geç Kalması 385
7.1.2. İşçinin Maaşına Haciz Gelmesi 388
7.1.3. İşçinin Başka İşçiye Küfür Etmesi 390
7.1.4. İşçinin İşyerinde Kavga Etmesi 393
7.1.5. İşyerinde Dedikodu Yapan İşçi 397
7.1.6. İşçinin Devamsızlık Yapması 399
7.1.7. Hırsızlık Yapan İşçinin İş Akdinin Feshi 403
7.1.8. Mobbing Nedeniyle İşçinin Haklı Feshi 405
7.1.9. İşçinin Bilgisayarındaki Hareketinin Takip Edilmesi 409
7.2. Geçerli Nedene Dayanan Fesih 411
7.2.1. Performans Düşüklüğünün Geçerli Fesih Sebebi Olması 413
7.2.2. İşçinin Sık Sık Rapor Alması 416
7.2.3. İşçinin İşverenin Malına Zarar Vermesi 419
7.2.4. İşçinin Sosyal Medya Paylaşımları 421
7.2.5. İşçinin Savunması Alınmadan Geçerli Fesih Yapılması 422
7.2.6. Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik (Yer ve Görev Değişikliği) 424
7.2.7. Şüphe Feshi ve FETÖ/PDY Nedeniyle Fesih 427
8. DAVA DİLEKÇESİ HAZIRLARKEN DİKKATE ALINMASI GEREKENLER 435
8.1. Belirsiz Alacak Davası 435
8.2. Yetkili Mahkemenin Tespiti 468
8.3. Taleple Bağlılık 472
8.4. Faiz Başlangıcı ve Oranları 476
8.5. Davanın Islahı 489
8.6. Tanıklara İlişkin Hususlar 493
8.7. Asıl İşveren–Alt İşveren İlişkisi 503
8.7.1. İşe İade Davasında Husumet 504
8.7.2. Alt İşverenler Arasında Sorumluluk 507
8.7.3. Madenlerde Rödövans İlişkisi 509
9. İSTİNAF VE TEMYİZ 513
9.1. İstinaf 514
9.2. Temyiz 517
10. ÖRNEK DAVA DİLEKÇELERİ 521
10.1. Dava Dilekçeleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler 521
10.2. Dava Dilekçesi Örnekleri 525
10.2.1. Sadece Kıdem Tazminatı–Miktarı Belirsiz 526
10.2.2. Sadece Kıdem Tazminatı–Miktarı Belli 530
10.2.3. Sadece Kıdem ve İhbar Tazminatı–Miktarı Belirsiz 533
10.2.4. Sadece Kıdem ve İhbar Tazminatı–Miktarı Belli 536
10.2.5. Tüm Alacaklar–Hepsi Dahil 539
10.2.6. İşe İade Davası 543
10.2.7. Sadece Sendikal Tazminat–Miktarı Belirsiz 546
10.2.8. Sadece Kötüniyet Tazminatı–Miktarı Belli 549
10.2.9. Sadece Askerlik Tazminatı–Miktarı Belli 552
10.2.10. Sadece Ayrımcılık Tazminatı–Miktarı Belirsiz 555
10.2.11. Zorunlu Arabulucu Başvurusu Dilekçesi 558
Bölüm 2
BASIN İŞ KANUNU
11. BASIN İŞ KANUNU KAPSAMINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR 563
11.1. Basın İş Kanunu’nun Kapsamı 564
11.2. Basın İş Kanunu’nda Fesih 568
11.2.1. Süreli Fesih 568
11.2.2. Derhal Fesih 569
11.3. Basın İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 573
11.4. Basın İş Kanunu’nda Deneme Süresi 582
11.5. Gazetecinin Hastalanması Sonucu Fesih 582
11.6. Gazetecinin Ücretinin Geç Ödenmesi 583
11.7. Gazetecinin Askerlikte veya Gebelikte Ücreti 585
11.8. Gazetecinin Ölümü Halinde Tazminat 585
11.9. Gazetecinin Yıllık İzin Ücreti 586
Bölüm 3
DENİZ İŞ KANUNU
12. DENİZ İŞ KANUNU KAPSAMINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR 591
12.1. Deniz İş Kanunu’nun Kapsamı 591
12.2. Deniz İş Kanunu’nda Fesih Türleri 596
12.2.1. Bildirimli Fesih 596
12.2.2. Önelsiz Fesih 597
12.3. Deniz İş Kanunu’nda Kıdem Tazminatı 599
12.4. Fazla Saatlerle Çalışma 601
12.5. Yıllık İzin, Hafta Tatili ve Genel Tatil Ücreti 607
12.6. Deniz İş Kanunu’nda İş Güvencesi 609
Bölüm 4
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
13. KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI 613
13.1. Kısa Çalışma Süresinin Kıdem Tazminatına Etkisi 618
13.2. Kısa Çalışma Süresinde Toplu İş Sözleşmesi 619
13.3. Kısa Çalışma Süresinin Yıllık Ücretli İzne Etkisi 620
13.4. Kısa Çalışma Sonrası İşe Başlama 621
14. SONUÇ 623
İŞÇİLİK ALACAKLARI ZAMANAŞIMI VE FAİZ BİLGİ TABLOSU 625