Sivil toplum kuruluşları olarak nitelendirilen vakıflar, temelde gönüllülük esasına dayanmaktadır ve kar amacı gütmemektedirler. Vakıfların gerçekleştirdikleri faaliyetler sosyal amaçlı hizmetlerdir.
Bir malın belli bir amaca tahsis edilmek üzere mal topluluğu şeklinde kurulan vakıfların zaman içerisinde ticari ilişkilerde araç olarak kullanıldığı, bu kuruluşların faaliyetlerini sürdürebilmeleri ve amaçlarına ulaşabilmeleri için iktisadi işletmeler kurmak suretiyle bu işletmelerde mal teslimi ve hizmet ifalarında bulundukları görülmektedir.
Bu çalışmanın amacı, Türkiyede kurulu vakıf ve onlara bağlı olarak kurulan iktisadi işletmelerinin kuruluş ve işleyişlerini, vergi ve diğer kanunlar karşısındaki durumlarını, bilimsel temele dayalı muhasebe kayıt sistemlerini, etkin muhasebe uygulama esas ve usullerini incelemektir.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ...................................................................................................................................... iii
EKLER LİSTESİ ........................................................................................................................ x
KISALTMALAR LİSTESİ ........................................................................................................ xi
ÖZET ......................................................................................................................................... 1
SUMMARY ............................................................................................................................... 2
GİRİŞ.......................................................................................................................................... 3
1. VAKIF VE BAĞLI İKTİSADİ İŞLETMELERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER .... 4
1.1. VAKIFLAR .................................................................................................................... 4
1.1.1. Vakıf Kavramı ...................................................................................................... 4
1.1.2. Tarihte Vakıflar .................................................................................................... 6
1.1.3. Türkiye’de Vakıf Çeşitleri ................................................................................... 9
1.1.3.1. Cumhuriyet Öncesi Kurulan Vakıflar ....................................................... 10
1.1.3.1.1. Mazbut Vakıflar .................................................................................... 10
1.1.3.1.2. Mülhak Vakıflar ................................................................................... 10
1.1.3.1.3. Cemaat ve Esnaf Vakıfları ................................................................... 11
1.1.3.2. Cumhuriyet Sonrası Kurulan Vakıflar ...................................................... 11
1.1.4. Yeni Vakıfların Kuruluşu, Yönetimi ve Diğer Düzenlemeler ........................ 11
1.1.4.1. Resmi Senetle Kuruluş ................................................................................. 11
1.1.4.2. Ölüme Bağlı Tasarruf İle Kuruluş .............................................................. 12
1.1.4.3. Tescil ve Mahkeme İşlemleri ...................................................................... 12
1.1.4.4. Temyiz ve İptal ............................................................................................. 13
1.1.4.5. Merkezi Sicile Tescil ve İlan ........................................................................ 13
1.1.4.6. Noksanlıklar.................................................................................................. 13
1.1.4.7. Özgülenen Mal ve Hakların Vakfa Geçmesi ............................................ 14
1.1.4.8. Taşınmazların Tapuya Tescili ..................................................................... 14
1.1.4.9. Yeni Vakıfların Yönetimi ............................................................................. 14
1.1.4.10. İdare Şeklinin Değiştirilmesi .................................................................... 15
1.1.4.11. Adres ve Vakıf Yöneticilerinin Değişikliği ............................................. 15
1.1.4.12. Vakıf Varlıklarının Değerlendirilmesi ..................................................... 15
1.1.4.13. Yeni Vakıfların Şube ve Temsilcilik Açması ............................................ 16
1.1.4.14. Şube ve Temsilciliklerin Vakfı Temsili ve Çalışma Usulleri .................. 16
1.1.4.15. Vakfın Tasfiyesi ........................................................................................... 16
1.1.4.16. Vakfın Dağıtılması ...................................................................................... 17
1.1.4.17. Vakfın Tasfiyesinin İlanı ............................................................................ 17
1.1.4.18. Tasfiye Edilen veya Dağıtılan Yeni Vakıfların Mal ve Hakları ............. 17
1.2. İKTİSADİ İŞLETMELER .............................................................................................. 17
1.2.1. İktisadi İşletme Kavramı ...................................................................................... 17
1.2.2. Vakıflara Bağlı İktisadi İşletmeler ...................................................................... 19
1.2.3. Vakıflara Bağlı İktisadi İşletmelerin Kuruluşu ................................................. 20
2. VAKIF VE BAĞLI İKTİSADİ İŞLETMELERİ İLE İLGİLİ HUKUKİ
DÜZENLEMELER .............................................................................................................. 26
2.1. TÜRK MEDENİ KANUNU’NDAKİ DÜZENLEMELER ........................................ 26
2.2. TÜRK TİCARET KANUNU’NDAKİ DÜZENLEMELER ........................................ 27
2.3. TÜRK VERGİ KANUNLARINDAKİ DÜZENLEMELER ....................................... 29
2.3.1. Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler .............................................. 29
2.3.1.1. Kurumlar Vergisinin Konusu Açısından Vakıflar ve Bağlı
İktisadi İşletmeler .......................................................................................... 29
2.3.1.2. Kurumlar Vergisinin Mükellefiyeti Açısından Vakıflar ve Bağlı
İktisadi İşletmeler .......................................................................................... 29
2.3.1.3. Kurumlar Vergisinin Muafiyetleri Açısından Vakıflar ve Bağlı
İktisadi İşletmeler .......................................................................................... 34
2.3.2. Gelir Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler ....................................................... 34
2.3.2.1. İktisadi İşletmelerin Bağlı Bulundukları Vakıflara Karlarını
Aktarmalarında Vergi Kesintisi .................................................................. 36
2.3.2.2. Vakfa Ait Gayrimenkulün Vakfın İktisadi İşletmesine Bedelsiz
Olarak Tahsisinde Gelir Vergisi Kesintisi Yapılıp Yapılamayacağı ...... 37
2.3.3. Vergi Usul Kanunu’ndaki Düzenlemeler .......................................................... 38
2.3.4. Katma Değer Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler ........................................ 39
2.3.5. Damga Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler .................................................. 42
2.3.6. Harçlar Kanunu’ndaki Düzenlemeler ............................................................... 42
2.3.7. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler ................................ 43
2.3.8. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’ndaki Düzenlemeler .................................. 44
2.3.9. Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması ve Vakıfların Yükümlülükleri ........... 44
2.3.9.1. Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Şartları .......................................... 45
2.3.9.1.1. Faaliyet Süresi ............................................................................................ 46
2.3.9.1.2. Defter Tutma .............................................................................................. 46
2.3.9.1.3. Mal Varlığı ve Yıllık Gelir ........................................................................ 46
2.3.9.1.4. Gelirin Harcanma Şekli ............................................................................ 46
2.3.9.1.5. İlgili Kuruluşların Görüşünün Alınması ................................................ 47
2.3.9.1.6. Maliye Bakanlığı Merkezi Denetim Elemanlarınca
Yapılacak İnceleme .................................................................................... 47
2.3.9.2. Vergi Muafiyetinden Yararlanmada Usul ..................................................... 47
2.3.9.3. Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfların Yükümlülükleri .................................. 48
2.3.9.3.1. Resmi Senet Değişikliklerinde İzin Alınması ........................................ 48
2.3.9.3.2. Gönderilecek Mali Tablolar ve Raporlar ................................................ 48
2.3.9.3.3. Fon Oluşturulması .................................................................................... 49
2.3.9.4. Vergi Muafiyetinin Kaldırılması ..................................................................... 49
2.3.9.5. Diğer Hususlar .................................................................................................. 50
2.3.9.5.1. Şartlı Bağışlarla İlgili İşlemler .................................................................. 50
2.3.9.5.2. Vakfa Bağlı İktisadi İşletmelerde Muhasebe İşlemleri ve
İşletme Gelirlerinin Vakıf Bütçesinde Gösterilmesi .............................. 50
2.3.9.5.3. Vakfa Tahsis Edilen Mal Varlığının Satışı veya Kamulaştırılması ..... 51
2.3.9.5.4. Vergisel Avantajlar .................................................................................... 51
2.3.10. Vakıflar ve Bağlı İktisadi İşletmeler İle İlgili Muktezalar ............................. 52
2.3.10.1. Vakfa Ait Arazinin Vakfın İktisadi İşletmesine Bedelsiz Olarak
Tahsisinde Gelir Vergisi Kesintisi Yapılıp Yapılamayacağı .................. 52
2.3.10.2. Vakfın İştirakçilerine Verdiği Kredi Karşılığı Aldığı Kullanım
Masrafı Nedeniyle İktisadi İşletme Oluşup Oluşmadığı ...................... 53
2.3.10.3. Vakfa Ait İktisadi İşletme Karının Vakfa Aktarılmasının
Vergiye Tabi Olup Olmadığı .................................................................... 53
2.3.10.4. Vakfa Ait Gayrimenkulün İktisadi İşletme Personeline
Tahsis Edilmesi ........................................................................................... 54
2.3.10.5. Vakıf Mütevellisine Ödenen Paraların Vergilendirilmesi .................... 54
2.3.10.6. Vakfa Ait Taşınmazların Satışından Elde Edilen Kazancın
Vergilendirilip Vergilendirilmeyeceği ..................................................... 54
2.3.10.7. Vakfa Ait Gayrimenkulün Mesken Olarak Kiraya Verilmesi .............. 55
3. VAKIF VE BAĞLI İKTİSADİ İŞLETMELERİNDE MUHASEBE SİSTEMİ ............. 57
3.1. MUHASEBE SİSTEMİNİN ÖNEMİ VE KURULUŞ İÇİNDEKİ FONKSİYONU.. 57
3.2. MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI ............................................................... 63
3.2.1. Sosyal Sorumluluk Kavramı ................................................................................ 64
3.2.2. Kişilik Kavramı ..................................................................................................... 65
3.2.3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı ........................................................................... 65
3.2.4. Dönemsellik Kavramı ........................................................................................... 65
3.2.5. Parayla Ölçülme Kavramı .................................................................................... 65
3.2.6. Maliyet Esası Kavramı ......................................................................................... 66
3.2.7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı ............................................................... 66
3.2.8. Tutarlılık Kavramı ................................................................................................ 66
3.2.9. Tam Açıklama Kavramı ....................................................................................... 66
3.2.10. İhtiyatlık Kavramı ............................................................................................... 67
3.2.11. Önemlilik Kavramı ............................................................................................. 67
3.2.12. Özün Önceliği Kavramı ..................................................................................... 67
3.3. VAKIFLARIN MUHASEBE DÜZENİ ........................................................................ 67
3.3.1. Vakıflarda Belge ve Defter Düzeni ................................................................ 67
3.3.1.1. Kayda Esas Belgeler ................................................................................. 68
3.3.1.2. Vakıflar Tarafından Tutulacak Defterler .............................................. 69
3.3.1.2.1. Yönetime İlişkin Defterler .................................................................... 69
3.3.1.2.2. Muhasebe Defterleri ............................................................................. 69
3.3.2. Vakıflara Bağlı İktisadi İşletmelerde Belge ve Defter Düzeni .................... 69
3.3.3. Vakıfların Uyması Zorunlu Hesap Planı ...................................................... 71
3.3.4. Hesap Planında Boş Bırakılan Hesaplar ve Hesapların Kullanımı ........... 82
3.3.5. Vakıflara Bağlı İktisadi İşletmelerin Uyması Zorunlu Hesap Planı .......... 83
3.3.6. Vakıfların Uyması Zorunlu Hesap Planında Özellik Arzeden
Hesaplar ........................................................................................................... 83
3.3.6.1. Bilanço Hesapları ..................................................................................... 83
3.3.6.2. Gelir Tablosu Hesapları .......................................................................... 95
3.3.6.3. Maliyet Hesapları ..................................................................................... 97
3.3.7. Vakıflar Tarafından Hazırlanan Mali Tablolar İlkeleri ............................... 101
3.3.7.1. Bilanço İlkeleri .......................................................................................... 101
3.3.7.2. Gelir Tablosu İlkeleri ............................................................................... 103
3.3.8. Muhasebe Politikalarının Açıklanması ........................................................ 104
3.3.9. Vakıfların Bildirme Ödevleri ......................................................................... 105
3.4. VAKIFLARDA DENETİM .......................................................................................... 107
3.4.1. Vakıfların Denetimi ............................................................................................. 107
3.4.2. Vakıf Şube ve Temsilciliklerin Denetimi ........................................................... 107
3.4.3. Vakıflarda İç Denetimin Amacı .......................................................................... 108
3.4.4. Vakıflarda İç Denetimin Kapsamı ...................................................................... 108
3.4.5. Vakıflarda İç Denetimi Yapabilecekler .............................................................. 108
3.4.6. Vakıflarda İç Denetim Sertifikası Alabilme Şartları ........................................ 109
3.4.7. Vakıflarda Bağımsız Denetim Kuruluşundan Hizmet Alımı ......................... 109
3.4.8. Vakıflarda İç Denetim Raporu ........................................................................... 109
3.4.9. Vakıflarda İç Denetimin Geçerliliği ................................................................... 110
4.UYGULAMA ......................................................................................................................... 111
4.1. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ VAKFI ................................................ 111
4.2. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ VAKFI İKTİSADİ İŞLETMESİ ........ 112
4.3. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ VAKFI İŞLEYİŞİ ............................... 113
4.4. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ VAKFI GELİR KAYNAKLARI ....... 114
4.5. ÖRNEK MUHASEBE UYGULAMASI ........................................................................... 114
SONUÇ ...................................................................................................................................... 164
EKLER ....................................................................................................................................... 167
KAYNAKLAR .......................................................................................................................... 219
EKLER LİSTESİ
EK 1: Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfların Listesi ............................ 168
EK 2: Vakıf Şube Temsilcilik Açılış/Kapanış Beyannamesi ................................................. 174
EK 3: Vakfın Yıllık Beyannamesi ............................................................................................ 175
EK 4: Yurtdışından Yardım/Bağış Alma Bildirimi ............................................................... 187
EK 5: Yurtdışına Yardım/Bağış Yapma Bildirimi ................................................................. 188
EK 6: Taşınmaz Mal Bildirimi ................................................................................................. 189
EK 7: İktisadi İşletme/Şirket Kurma Bildirimi ...................................................................... 190
EK 8: İç Denetim Raporu ......................................................................................................... 191
EK 9: Mülhak Vakıflara Ait Hesap Cetveli ............................................................................ 192
EK 10:Vakıf Temsilcisi Bildirimi ............................................................................................. 193
EK 11:Temsilci Belgesi ............................................................................................................. 194
EK 12:Vakıflar Meclisi Üye Adayı Başvuru Formu .............................................................. 195
EK 13:Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Vakfı Senedi .................................................... 196
EK 14:Genel Olarak Vakıf Senedi Örneği .............................................................................. 201
EK 15:Dar Amaçlı Vakıflar İçin Vakıf Senedi Örneği .......................................................... 207
EK 16:Vakıflar Tarafından Düzenlenen Ayrıntılı Bilanço Örneği ...................................... 211
EK 17:Vakıflar Tarafından Düzenlenen Ayrıntılı Gelir-Gider Tablosu Örneği ................ 217 

Barkod

: 9786055216269

Yayınevi

: Detay Yayınevi

---

ISBN

: 9786055216269

Dili

: Türkçe

---

Basım Yeri

: Ankara

Baskı Sayısı

: 1. Baskı

---

Diğer

: